BilimGenelMakalelerSağlık

Migren ve Çikolata İlişkisi

Google News Abone Ol

Migren, binlerce yıldan beri bilinen bir hastalık olup nörolojik, gastrointestinal ve otonom değişikliklerin eşlik ettiği bir baş ağrısıdır. Toplumda en sık gözlenen primer baş ağrısıdır. Migrenin görülme sıklığının artmasıyla birlikte migreni tetikleyici faktörlerin rolü ve özellikle tetikleyici besinler daha fazla tartışılır hale gelmiştir. Migreni tetikleyici faktörler kişiden kişiye değişmektedir, bu sebeple genelleme yapmak doğru olmayacaktır. Bazılarında tek bir faktör öne çıkarken, bazılarında da birçok faktörü birden ele almak gerekebilmektedir. Genel olarak migren tetikleyicileri düşünüldüğünde yapılan çalışmalarda en az bir beslenme kaynaklı tetikleyici öne sürülmektedir. Diyet açısından en sık bildirilen tetikleyicinin açlık olduğu söylenmektedir. Popüler gıda tetikleyicisi çikolatadır. Birçok çalışma çikolata ve baş ağrıları arasında bir bağlantı olduğunu öne sürüyor; ancak, altta yatan fizyolojik mekanizmalar belirsizdir. Gerçekten çikolata tüketildiği için mi migren tetiklendi yoksa diğer sebeplerden dolaylı mı olduğu konusu bireysel farklılık gösterir.

Migren hastalığının  belirtileri:

  • Huzursuzluk
  • Uyku hali
  • Depresyon
  • Fotofobi
  • Fonofobi
  • Konsantrasyon güçlüğü
  • Ensede gerginlik hissi
  • Yiyeceklere karşı istek
  • Diyare veya konstipasyon
  • Susama
  • Sık idrara çıkma (Silberstein ve ark., 2002)

Migren Baş Ağrısı Oluşumuna Yol Açan Etmenler

Beslenmeye Bağlı Olmayan Faktörler:

  • Stres
  • Hormonal değişiklikler
  • Psikolojik durum
  • Açlık
  • Uyku düzensizliği
  • Egzersiz
  • İklim değişikliği   (Wober ve ark.,2006; Millichap&Yee, 2003)

Beslenmeye Bağlı Olan Faktörler:

  • Çikolata
  • Peynir
  • Turunçgiller
  • Alkol
  • Aspartam
  • Yağ oranı yüksek diyet
  • Süt ürünleri
  • Kafein
  • Öğün atlama (Weber ve ark.,2006; Blau ve ark.,2004)

Çikolata

Çikolata, tropik kakao ağacının çekirdek denen tohumlarından yapılan bir yiyecektir. Yapılan çalışmaları incelediğimizde, kakaonun birçok önemli biyolojik etkiye, çoğunlukla antioksidan, kardiyovasküler, antiinflamatuvar ve metabolik etkilere sahip olduğunu göstermektedir. Çikolatanın sağlığa yararlarının çoğu bitter çikolata tüketimiyle ilgilidir. Bu yüzden çikolata seçimi yaparken bunları göz önünde bulundurmak bize fayda sağlayacaktır. Çikolatanın sağlık yararları hakkında pek çok kanıt bulunmasına rağmen, yüksek kalorili bir gıda olduğu unutulmamalıdır. Günde 30g’dan  fazla tüketildiğinde kilo alımına ve obeziteye yol açabilir. Son zamanlarda yapılan bir incelemeye göre, en az 4 hafta boyunca 30g/gün kakao veya bitter çikolata tüketiminin vücut kitle indeksi (BMI) ve ağırlık üzerine olumlu bir etkiye sahip olduğu belirtilmiştir.(Kord-Varkaneh H. ve ark.,2019)

Çikolata ve Migren İlişkisi Nedir?

Çikolatanın içerisindeki teobromin, kafein ve feniletilamin gibi biyojenik aminler sebebiyle migren tetikleyicisi olduğu düşünülmektedir. Yapılan bir çalışma baş ağrısı tetikleyicileri sorulduğunda hastaların %20’si çikolatayı göstermiştir. (Wöber ve ark.,2011) Buna karşın kronik baş ağrısına sahip 63 kadın hasta üzerinde yapılan bir çalışmada çikolatanın migren ya da baş ağrısını tetikleyici özelliğinin bulunmadığı gösterilmiştir.(Marcus ve ark.,1997) Yakın geçmişteki çalışmaları incelediğimizde, çikolatanın migren hastalarının %2-22’sinde migren baş ağrıları için tetikleyici olduğu bildirilmiştir.(Martin ve ark.,2016) Japon ve Hindistan anket gruplarındaki incelemelerde ise hastaların hiçbiri çikolata tületimini bir migren tetikleyici olduğunu bildirmemiştir. Bu iki farklı sonucun sebebi coğrafi farklılıklar olabilir.  Depresyon ve diğer duygudurum hastlıkları genellikle migren ile birlikte bulunur. Çikolatanın tüketimi ise olumsuz duygudurumların zayıflaması ve ruh halinde bir iyileşmeye yol açar. Tüm bu kanıtlar, çikolatanın yalnızca bir tetikleyici değil aynı zamanda korucu bir faktör ve migren ataklarının olma olasılığını azaltabileceğini söyleyebiliriz.

Sonuçlar

  • Migren hastalarının çikolata ve kakao içeren gıdalardan uzak durması gerektiğine dair yaygın inanışın güvenilir bir bilimsel  dayanağı yoktur.
  • Mevcut literatür incelendiğinde çikolatanın bir migren tetikleyicisi olduğuna dair yeterli kanıt yoktur.

Migren ve çikolata arasında yapılmış çalışmalar çelişkili sonuçlar verebildiğinden beslenme günlüğü tutularak bireysel olarak etkisinin göz önünde bulundurulması daha doğru olacaktır. Baş ağrısını tetiklediği düşünülen yiyecekler kişiden kişiye değişebilir. Bu yiyeceklerin tüketimi sınırlandırılarak veya diyetten çıkartılarak kontrol sağlanabilir.

Kaynakça

Buse Torun

Merhaba! Ben Buse Torun. Liseyi Çemberlitaş Anadolu Lisesinde başarıyla tamamladım. İstanbul Bilgi Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik bölümünde 3. sınıf öğrencisiyim. Ayrıca Anadolu Üniversitesi Aşçılık bölümünde son sınıf öğrencisiyim. Öğrendiğim bilgileri insanlarla paylaşmak, onlara bir konu hakkında bilgi sahibi etmek, insanların hayatlarına dokunmak beni inanılmaz mutlu edecektir.

2 Yorum

  1. Korkmuştum bir an migrenim tutar diye çikolata yiyemeyeceğimden ama yazının sonunda rahatladım

    1. Merhaba,
      Bilimsel çalışmalar şu an için bir sıkıntı olmadığını söylüyor ancak siz yine de beslenme günlüğü tutup bireysel etkisini gözlemleyerek tüketmenizde fayda var. Yazı sizi bilgilendirdiyse ne mutlu 🙂

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir