Sevdiklerimizle bir araya gelip güzel sofralar kurduğumuz, beslenme düzenimizin biraz daha değiştiği Kurban Bayramında sofralarımızın baş yemeği kırmızı et ve özellikle kavurma oluyor. Et yemekleri her öğünümüzün vazgeçilmezi haline geliyor, öyle ki kahvaltıda dahi tercih edebiliyoruz. Ancak et içerisinde bulunan protein, vitamin ve minerallere bağlı olarak yararlı bir besin olsa da fazla tüketimi sağlık problemlerine sebep olabiliyor. Her besin gibi ette yeterli miktarda ve sıklıkta tüketilmelidir. Bu sebeple bayram sürecinde de eti bilinçli tüketmemiz gerekir.
Ne Kadar Et Tüketmeliyiz?
Kırmızı etin doymuş yağ ve kolesterol içeriği fazla olduğu için öncelikle tüketim miktarımıza dikkat edip aşırıya kaçmamalıyız. Sağlık problemi olmayanların tüketebileceği et miktarı günde 3-4 köfte kadar yani 100-150 gram arasında olmalı iken kalp-damar hastalıkları, kan yağları ve kolesterolü yüksek olan kişiler maksimum 2 köfte kadar yani 60 gr kadar et tüketmelidir.
Kırmızı et her ne kadar içeriğinde bazı minarelleri (Fe, Zn, P, Mg) ve bazı vitaminleri (B1, B6, B12 ve A vit.) bulundursa da içeriğindeki doymuş yağ asitleri ve kolesterol miktarının oldukça fazla olması özellikle kalp-damar hastalıklarının gelişmesinde önemli bir risk faktörüdür. Bu yüzden Kurban Bayramı boyunca günde sadece bir öğünümüzde et tüketmemiz daha doğru olacaktır. Bu öğünde özellikle öğle öğünü olursa daha güzel olur.
Kurban Kesiminden Ne Kadar Süre Sonra Eti Tüketmeliyiz?
Etlerde ölüm katılığı (Rigor Mortis) denilen hayvanın kesilmesi sırasında oluşan kas kasılması sonucunda etin kesildikten sonra sert olması; pişirmede ve sindirimde zorluklara neden olacaktır. Bu yüzden kurban etimizi kestikten hemen sonra ya da bir kaç saat içinde tüketmemeliyiz. Kademeli bir şekilde soğutma yaparak etin yumuşamasını ve dinlenmesini sağlamalıyız. Önce güneş görmeyen serin bir ortamda 7-15oC’de 3-4 saat bekletmeliyiz. Daha sonra ölüm katılığının tamamen geçmesi ve hem pişirmede hem de sindirimde problem yaşamamak için etimizi 4°C’de en az 24 saat bekletmeliyiz. 24 saat beklentikten sonra gönül rahatlığı ile etimizi tüketebiliriz.
Eti Hangi Pişirme Yöntemleriyle Pişirmeliyiz?
Eti ne kadar ve ne zaman tükettiğimiz kadar nasıl pişirdiğimizde önemlidir. Eti kızartma ve kavurma gibi önermediğimiz yöntemlerle mümkün olduğunca pişirmemeliyiz. Daha çok haşlama, ızgara ve fırında pişirme yöntemlerini kullanmalıyız. Çünkü besin değeri yani içeriğindeki vitaminler ve minareller yönünden faydalı olan et yanlış pişirme yöntemleri ile son derece zararlı bir maddeye dönüşebiliyor. Hatta yanlış uygulanan yöntemlerle kanserojenik etkilere sebep olabilir. Bu sebeplerden pişirme yöntemimizi doğru seçmeliyiz.
Haşlama suyuna da elma/üzüm sirkesi yada limon suyu dökersek etlerin kemiklerinde bulunan kalsiyumdan da yaralanmış oluruz.
Tüm bu uyarılara rağmen ”Kurban Bayramı” nı kavurmasız geçirmeyecekler 
içinde nacizane bir önerim var. Bir gün dinlendirdiğiniz etinizin görünen yağlarını keserek dışarıdan yağ katmadan sadece kendi yağı ile (illa yağ ilave etmek isterseniz çok az olmak kaydıyla zeytinyağı eklenebilir ama yağına dikkat edelim) kısık ateşte kavurarak içerisine soğan, biber, domates ve suyunu çektiğinde su ekleyip, en sonunda da tuz ilave ederek kavurmanızı hazırlayabilirsiniz. Ama tüketilen miktarda aşırıya kaçmadan öğle öğününde tercih etmenizde yarar var.
Etin Yanında Neler Tüketmeliyiz?
Etimizin yanında bol yeşillikli salata, limon sıkılmış yeşiller ya da taze sıkılmış portakal suyu tüketmeliyiz. Çünkü portakal, limon ve yeşilliklerde bulunan C vitamini ette bulunan Fe, Zn ve Mg minerallerin emilimini ve vücutta kullanımını artırır. Özellikle demir eksikliği ve anemisi olanlar dikkat etmeli.
Çay ve kahve tüketimi et ile birlikte ya da et tüketiminin hemen sonrasında yapılmamalıdır. Çay ve kahvede bulunan bazı bileşikler ette bulunan demir emilimini azaltarak ileri süreçlerde kansızlık problemlerine neden olur. Bu yüzden çay ve kahve tüketimi et tüketiminden en az 1 saat sonra yapılmalıdır.
Eti Nasıl Muhafaza Etmeliyiz?
Etler ailelerdeki birey sayısı göz önünde bulundurularak tek pişirimlik porsiyonlar halinde dondurulmalıdır. Etler yağlı kağıt veya ete bulaşmayacak buzdolabı poşetlerine konularak dondurulabilir.
Etler hemen tüketilmeyecekse buzdolabında 4°C’ de 2-3 gün, derin dondurucuda -18oC’ de 4-6 ay süreyle saklanabilir. Dondurulmuş etler, buzdolabında 6-8 saat kadar derin bir kaba konularak çözdürülmeli ve çözdürülen etler kesinlikle tekrar dondurulmamalıdır.
Kaynaklar
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6165914/
- https://www.cancer.gov/about-cancer/causes-prevention/risk/diet/cooked-meats-fact-sheet
- https://www.tdd.org.tr/guncel-haberler/kurban-bayrami-ve-beslenme/
- https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780081006948000054
