CERN
Cern kelimesini çoğumuz bugüne kadar çokça kez duymuştur. Peki nedir bu Cern? Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi (CERN), Fransızca “Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire” sözcüklerinin kısaltmasıdır. 1954 yılında İsviçre’nin Cenevre bölgesinde kurulan Cern günümüze kadar birkaç kez ismini değiştirmiş olsa da hala Cern olarak bilinmektedir.
Cern dünyanın en büyük parçacık fiziği araştırma laboratuvarıdır. Kurulma amacından bahsedecek olursak, ülkelerin tek başlarına kendi bütçeleri ile yürütemediği projeleri birlik olup yürütmek amacıyla açılmıştır. 12 Avrupa ülkesinin (Belçika, Almanya, Fransa, Danimarka, Hollanda, İngiltere, İsveç, İsviçre, İtalya, Norveç, Yugoslavya, ve Yunanistan) işbirliği ile kurulmuştur. CERN’e üye ülke sayısı 2014 yılı itibariyle 21’dir. Bu ülkeler; Almanya, Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İngiltere, İspanya, İsrail, İsveç, İsviçre, İtalya, Macaristan, Norveç, Polonya, Portekiz, Slovakya ve Yunanistan’dır. Gözlemci olarak katılan ülke/kuruluş sayısı 7’dir. 06.05.2015 tarihinde Ülkemizin CERN’e Ortak Üyeliği gerçekleşmiştir. Peki CERN’de neler yapılıyor?
CERN’de Neler Yapılıyor?
Cern laboratuvarları hızlandırıcılar üzerine kurulmuştur. CERN’de şimdiye kadar, W ve Z bozanları, atomik simetriler ve Higgs bozonuna benzeyen bir bozon keşfedildi. Ayrıca, CERN, teorik fiziğe ait bulguların deneysel olarak ortaya konmasına dair birçok çalışmaya da ev sahipliği yapmıştır.
CERN’de yaklaşık 3000 personel çalışmaktadır. Bunlar, genelde fizikçiler ve destek personelinden oluşur. 100 kadar teorik fizikçi ve bunlara katkı sağlayan deneysel fizikçi ve mühendis, akademik personeli oluşturur. Kendi personeline ilave dünyanın farklı ülkelerinden gelen 10 000 kadar fizikçi ve mühendis de CERN’de dönüşümlü çalışmalar yapmaktadır.
CERN, Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi’nin kısaltmasıdır (Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire). CERN, dünya çapındaki bilim insanlarını bir araya getiren, temel parçacıkların yapısını anlamaya yönelik büyük ölçekli bir araştırma merkezidir. İsviçre sınırları içinde yer alan CERN, Cenevre Gölü’nün altındaki bir bölgede bulunmaktadır.
CERN’in en bilinen başarılarından biri, 2012 yılında keşfedilen Higgs bozonu olmuştur. Bu keşif, standart modeldeki temel parçacıkların kütlesini kazanmasını sağlayan Higgs alanının varlığını doğrulamıştır. CERN, büyük hadron çarpıştırıcısı (LHC) gibi yüksek enerjili parçacık hızlandırıcıları kullanarak, çok yüksek enerjili parçacıkları çarpıştırarak ve bu çarpışmaların sonuçlarını inceleyerek temel parçacıkların özelliklerini anlamaya çalışmaktadır.
CERN’in araştırmaları, fizik, astronomi ve kozmoloji gibi birçok bilim dalına katkı sağlamaktadır. Ayrıca, CERN’in bilimsel işbirliği ve bilgi paylaşımına verdiği önem, uluslararası düzeyde birçok bilim insanının ortak çalışmalar yapmasına olanak tanımaktadır.
Ancak, CERN’in faaliyetleri zaman zaman eleştirilere de maruz kalabilir. Bu eleştirilerin başında, bazı kişilerin endişeleri yer alır, özellikle yüksek enerjili çarpıştırıcılardan kaynaklanan olası riskler veya maliyetler konusunda. Bu tür eleştirilere rağmen, CERN genellikle bilimsel araştırma ve keşiflerdeki önemli rolü nedeniyle takdir edilmektedir.