NSAİ İlaçların Yan Tesirleri;
NSAİ ilaçlardan aspirin’inde yer aldığı salisilat grubu ilaçlarımızın birtakım yan tesirleri vardır. Bunlara bir göz atacak olursak;
- Gastrointestinal sistem(GIS) üzerine etkileri; ülseratif etki yaparlar. Prostoglandinlerin sentezini inhibe ettikleri için mide kanaması veya mide duvarının delinmesine sebep olabilirler.
- Kan ve homeostaz üzerine etkileri; aspirin gibi salisilat grubu NSAİ ilaçlar; trombosit agregasyonunu önleyici antitrombotik etkiye sahiptirler. Bunun sonucu olarak kanama zamanında uzama yaparlar. Heparin gibi diğer antikuagulanların etkisini potansiyelize ederek etkide kuvvetlenme yaparlar.
- Solunum sistemi üzerine etkileri; solunum sayısını arttırırlar.(solunum mekanizmasını stümüle ederler) solunumu baskılayan bir ilaç ile aspirin’in kombine kullanımı repiratuar asidoza sebep olur.
- Kardiovasküler sistem üzerine etkileri; kan hacmini ve kalbin yükünü arttırırlar. Antinatriüretik(idrarla sodyum atılımın azaltan) etkisi ve hipertansiyonlularda kan basıncında artmaya sebep olurlar.
- Salisilizm; romotoid artritli kişinin salisilat grubu NSAİ ilaç kullanmasıyla oluşur. Belirtileri kulak çınlaması, uyuşukluk, görme bozukluğu, işitme kaybı şeklindedir.
Salisilat Grubu İlaçlarda Zehirlenme;
Salisilat grubu ilaçlarla zehirlenmede de salisilizm benzeri tablolar oluşur. Salisilat zehirlenmesi olan kişilerde tedavi olarak, dehidratasyonun düzeltilmesi ve vücudun iyon dengesinin sağlanması gerekmektedir. Bunun için kişiye hemodiyaliz veya pulmoner diyaliz yapılabilir veya sodyum bikarbonat verilerek hasta tedavisi sağlanmaya çalışılır.
- Glikoz ve ürik asit metabolizması üzerine etkileri; ufak dozlarda böbrekten ürik asit atılımını azaltır. Yüksek dozlarda ise katekol amin salgısını arttırırlar. Hiperglisemi veya glikozüri yapabilirler. Diyabetlilerde insülin gereksinimi azaltırlar ve glikoz difüzyonunu arttırırlar.
- Hepatotoksik etkileri çocuklarda daha belirgindir.
- Antinatriüretik etki; uzun süreli kullanımda böbrekte prostoglandin ve prostosiklinleri inhibe ederek böbreği süzme hızını azaltırlar. Kan akımını azaltırlar ve kişide böbrek yetmezliğine benzer tablo oluştururlar.
- Kemik ve kıkırdak yapımında görevli prostoglandinlerin yapısını bozarlar.
- Tiroit üzerine etkisi olarak; TSH’ı inhibe eder. Raye sendromuna sebep olabilirler.
- Gebelikteki kullanımları ise; fetal dolaşıma geçerler ve özellikle hamileliğin ilk 3 ayı ayında alındığında bebekte fetal bozukluklar yaparlar. Bebekte serbest bilurubin miktarını arttırarak sarılık riskini arttırırlar.
- Emzirme; zayıf bazik ilaçlar az miktarda anne sütüne geçerler(iyon tuzağı) bu da bebeklerde metabolik asidoza sebep olur.
Bu ve benzeri rahatsızlıklara sebep olduğu için salisilatların kullanımına dikkat edilmesi ve gerektiğinde çevremizdeki kişiler uyarılabilmeli veya eczacılardan bu konularda yardım alınabilmelidir.
