Nöroplastisite Nedir?
Beynimiz sürekli öğrenmeye ve geliştirilmeye açık bir organımızdır. Öğrenme sık sık tekrar yoluyla gerçekleşir ve bu tekrarlarla beynimizi, yeni yollar oluşturup geliştirmiş oluruz. Nöroplastisite beynin “kas oluşturma” kısmıdır. Sürekli tekrar edilen şeyler hafızada kalırken, kullanmadığımız kısımlar silinir. Sürekli gelişen beynimiz yeni bilgiye yeni oluşan sinapslarla adapte olmuş olur. Yani öğrenilen bilgiyi sürekli tekrar etmek yerine alışkanlık haline getirmiş oluruz.
Ergoterapi Nöroplastisite İçin Ne Yapar?
Öncelikle beynimizin gelişimi çevreden alınan uyaranlarla da oldukça ilgilidir. Vücudumuza yeterli miktarda duyusal girdi verilmezse öğrenmeye daha kapalı bireyler oluruz. Yapılan araştırmalar kişinin duyusal bütünlemesi tam olarak sağlandığında beynin daha kolay öğrendiğini yani nöroplastisitenin daha hızlı bir gelişim gösterdiğini söylemiştir. Ergoterapistler çocuğun tüm rol, davranış, alışkanlık ve deneyimlerine odaklanırlar. Bu şekilde çocukların kişisel özelliklerinin öğrenilmesiyle beraber yapılan tedavi ona göre belirlenir. Yapılan anlamlı ve amaçlı aktivitelerle beyinde var olan yollar kuvvetlenir ve yeni yollar oluşturularak nöroplastisiteye katkı sağlanır. Tabi ki aile ile etkileşimde olarak çocuğun evde de aktivitelere devam etmesi sağlanır ve sık tekrar gerçekleşmiş olur. Bu şekilde sinaps bağlantıları daha da güçlenmiş olur. Bir görevi yerine getiremeyen çocuklarda o görev için farklı yapılış yolları bularak beynin yeniden çalışmasını destekleyebiliriz ve yeni yollar oluşturabiliriz. Dans ve müzik gibi uğraşlara yönlendirip beynin yeniden öğrenmesini destekleyebiliriz.
İnme sonrası nöroplastisite gelişimi için etkilenen ekstremitenin belirli bir süre boyumca ve tekrarlı şekilde harekete geçmesini sağlamak gerekir. Bunun için öncelikle yine ergoterapist gözüyle kişiye bütüncül yaklaşarak aktivite beceri derecesi, yapmakta ve öğrenmekte zorlandığı aktiviteler başta olmak üzere incelemeliyiz. Bununla birlikte kişinin bilişsel becerisi de incelenmeli ve ona göre plan yapılmalıdır.
Anksiyete ile nöroplastisite ilişkisine baktığımızda daha kalıcı beyin değişiklikleri, düşünce kalıplarını uyarlama ve değiştirme yolu, hatırlama ve hafızaya alma, nefes alma egzersizleri, baskın olan alışkanlıkları değiştirme, vücut bilincini arttırma ve duyusal algıyı hedefleme yoluyla yapılan aktivitelerle gelişim elde edilebilir.
Son olarak, Elizabeth Thornton diyor ki:
Nöroplastisitenin gücü nedeniyle, aslında dünyanızı yeniden canlandırabilir ve beyninizi daha objektif olmanız için yeniden değerlendirebilirsiniz. Olayları olduğu gibi görme gücüne sahipsiniz, böylece yaşadığınız her şeye düşünerek, tasarlayarak ve etkili bir şekilde cevap verebilirsiniz.
