Menenjit Hastalığı Nedir?
Menenjit, beyin ve omuriliği çevreleyen, meninks adı verilen ince zar dokusunun iltihaplanmasıdır. Yetişkinlerde ya da çocuklarda görülebilir. En yaygın olanı viral menenjittir. Viral menenjit daha az şiddetli olma eğilimindedir ve çoğu insan tedavi olmaksızın tamamen iyileşir. Bakteriyel menenjit daha nadirdir, ancak ölümcül olabilir. İnsanlar arasında yakın temas halinde yayılır. Fungal menenjit, hastalığın nadir görülen bir şeklidir. Bu menenjit türü genellikle bağışıklık sistemi zayıflamış insanlarda görülür. Menejit genellikle soğuk algınlığı sonrası alınan bir enfeksiyon ile başlar. Felç, işitme kaybı ve beyin hasarına neden olabilir. Ayrıca diğer organlara da zarar verebilir.
Menenjit Türleri
- Bakteriyel Menenjit
- Viral Menenjit
- Tüberküloz Menenjiti
- Fungal Menenjit
Bakteriyel Menenjit
Kan dolaşımına giren ve beyin ve omuriliğe giden bakteriler, akut bakteriyel menenjite neden olur. Fakat bakteri doğrudan meninksleri istila ettiğinde de menenjit oluşabilir. Bazen, kulak ya da sinüs enfeksiyonu, kafatası kırığı sonrası ya da nadiren de olsa bazı ameliyatlardan sonra da menenjit ortaya çıkabilir.
Menenjite Neden Olan Bakteriler
Streptococcus pneumoniae: Bu bakteri, bebeklerde, küçük çocuklarda ve yetişkinlerde en sık görülen bakteriyel menenjit nedenidir. Daha yaygın olarak pnömoniye veya kulak ve sinüs enfeksiyonlarına neden olur. Bir aşı bu enfeksiyonu önlemeye yardımcı olabilir.
Neisseria meningitidis Bakterileri: Genellikle meningokokal bakteriler olarak da bilinmektedir. A, B, C, W135, Y ve Z grupları olarak adlandırılan birkaç farklı meningokokal bakteri türü bulunmaktadır.Çoğu meningokokal menenjit vakasının, B grubu bakterilerden kaynaklandığı tespit edilmiştir. Bu bakteriler genellikle bir üst solunum yolu enfeksiyonuna neden olurlar. Bir aşı, enfeksiyonu önlemeye yardımcı olabilir.
Haemophilus influenzae: Hemofilus influenza tip b (Hib) bakterisi, bir zamanlar çocuklarda bakteriyel menenjitin önde gelen nedeniydi. Ancak yeni Hib aşıları, bu tip menenjit vakalarının sayısını büyük ölçüde azaltmıştır.
Listeria monocytogenes: Bu bakteriler pastörize edilmemiş peynirler, sosisli sandviçler ve öğle yemeği etlerinde bulunabilir. Hamile kadınlar, yeni doğanlar, yaşlı yetişkinler ve zayıflamış bağışıklık sistemi olan kişiler en hassas olanlardır. Bu bakteri, plasenta bariyerini geçebilir ve gebeliğin ilerleyen aylarında oluşan enfeksiyonlar bebek için ölümcül olabilir.
Viral Menenjit
Viral menenjit genellikle hafif seyreder ve kendi başına iyileşir. Vakaların çoğu, yaz sonu ve sonbahar başında en yaygın görülen enterovirüsler olarak bilinen bir grup virüsden kaynaklanmaktadır. Herpes simpleks virüsü, HIV, kabakulak, Batı Nil virüsü ve diğerleri gibi virüsler de viral menenjite neden olabilir.
Enterovirüsler:Bu virüsler genellikle sadece hafif bir mide enfeksiyonuna neden olan bir virüs grubudur, ancak geçmişte çocuk felcine neden olduğu vakalar da bulunmaktadır.
Herpes Simpleks Virüsü: Bu genital herpes ve uçuklara neden olabilen bir virüstür.
Fungal Menenjit
Fungal menenjit nispeten nadirdir ve kronik menenjite neden olur. Akut bakteriyel menenjiti taklit edebilir. Mantar iltihabı insandan insana bulaşıcı değildir. Kriptokokal menenjit, AIDS gibi bağışıklık yetersizliği olan kişileri etkileyen, hastalığın yaygın bir mantar şeklidir. Antifungal ilaçlarla tedavi edilmezse hayatı tehdit eder. Bu tür menenjite yol açan en yaygın mantar çeşitleri; Cryptococcus neoformans, Histoplasma capsulatum, Coccidioides immitis, Blastomyces dermatitidis, ve Candida türleridir.
Menenjit Belirtileri
- Mide bulantısı ve kusma
- Ateş
- Baş ağrısı ve boyun tutulması
- Kas ağrısı
- Işığa karşı duyarlılık
- Karışıklık
- Eller ve ayaklarda soğukluk
- Cilt lekeleri ya da cilt döküntüsü
İlerlemiş olan belirtiler ise nöbet ve komayı içermektedir.
Bebeklerde ortaya çıkabilecek belirtiler ise şunlardır:
- Hızlı nefes alma
- Yemek yemeyi reddetme
- Aşırı ağlama
- Sert hareketler ya da sarsıntılı hareketler yapma
Menenjit Bulaşır Mı?
Viral ve bakteriyel menenjit bulaşıcıdır. Temas, öksürük, hapşırık yoluyla insandan insana bulaşabilir. Menenjit herkese bulaşabilir, ancak beş yaşın altındaki çocuklarda, 16-25 yaş arası gençlerde ve 55 yaş üstü kimselerde daha sık görülmektedir. İnsanların birbirlerine yakın yaşadığı kalabalık bölgelerde sık görülen bir durumdur. Buna bağlı olarak da yatılı okullarda okuyan çocuklara ve askerlere bulaşma ihtimali daha yüksektir.
Menenjit Tedavisi
Erken tanı ve tedavi menenjit hastalığında hayat kurtarıcı bir rol oynuyor. Erken tanı konarak uygun antibiyotik tedavisi alan çocuklarda menenjit hasar bırakmadan iyileşiyor. Tekrarlama ihtimali olan menenjitte, verilen antibiyotiğe direnç gelişebiliyor.
Menenjit ile ilgili belirtiler görüldükten sonra kesin tanı; ‘lomber ponksiyon‘ adı verilen bir işlemle beyin omurilik sıvısından numune alıp bakteriyolojik antijen, hücre, kimyasal analiz ve kültür etkeni izole edilerek konuluyor. Kişinin yaşı ve etken olabilecek nedenin çeşidine göre antibiyotik tedavisi seçilirken, süresi 7-21 gün arasında değişiyor.
Özellikle çocuklarda önemli menenjit etkenleri olan hemofilus influenza, meningokok ve pnömokok adlı bakterilerden aşıyla korunmak mümkün olabiliyor.
