Veganlık, hayvansal kaynaklı hiçbir ürünün tüketilmediği ve kullanılmadığı bir beslenme biçimi ve yaşam tarzıdır. Veganlar et, tavuk, balık, hayvan kaynaklı olan bal, süt, yoğurt, kefir, yumurta, vb. ürünleri kullanmayan ve bununla birlikte deri, ipek, yün gibi hayvanlardan elde edilerek üretilmiş kıyafetleri giymeyen, hayvanlara saygı görüşünü benimsemiş kişilerdir. Vegan diyeti soya ürünleri, kurubaklagiller, sebzeler, meyveler, kuru yemişler ve tahıllardan zengin bir diyettir.
Besin Öğelerinin Yeterliliği
Hayvansal kaynaklı besinlerin hiçbir türlüsünü tüketmeyen onun yerine bitkisel kaynaklı besinlerle hayatlarını devam ettiren veganların, besin öğelerinin yeterliliği merak edilen bir konudur. Vegan diyetler genelde protein, magnezyum, folik asit, C ve E vitaminleri ve demir açısından yeterliyken, kalori, omega-3 yağ asitleri, D vitamini, kalsiyum, çinko ve B12 vitamini açısından eksikliklere sebep olma riski vardır. B12 vitamini hayvansal kaynaklı besinlerde bulunduğundan veganlarda bu vitaminin eksikliğine sık rastlanmaktadır. Bu eksiklikten korunmanın en etkili yolu düzenli olarak B12 vitamin takviyesi kullanılmasıdır. Ayrıca veganlara duruma göre D vitamini, omega-3 ve demir takviyeleri tavsiye edilmektedir.
Vegan beslenme tarzında önemli olan yeterli ve dengeli beslenmektir. Beslenmeye dikkat edildiği takdirde çoğu besin öğesi yeterli miktarda vücuda alınmaktadır. Amerikan Diyetetik Birliği iyi planlanmış bir vegan diyetle besin öğeleri ihtiyaçlarının karşılanmasının mümkün olduğunu desteklemektedir. Peki, iyi planlanmış vegan diyetinde hangi besinler bulunmalıdır? Vegan diyetinde;
- Baklagiller (fasulye, mercimek, bezelye vb.)
- Soya ürünleri (tempe, tofu)
- Tohumlar (chia, keten, haşhaş)
- Kuru yemişler (fındık, ceviz vb.)
- Sebzeler ve meyveler bulunmalıdır.
Doğru besin kombinasyonları yapılmadığında, besin öğesi eksiklikleri görülme riski artmaktadır. Bu eksikliklere bağlı olarak da anemi, osteoporoz, çocuklarda gelişim geriliği, obezite ve obeziteyle birlikte kalp-damar hastalıkları görülme riski artmaktadır.
