Dünya nüfusunun %20 sinin en önemli sorunlarından biri içilebilir temiz suya ulaşım problemidir. Bu kadar büyük bir problemi çözüme kavuşturmak için bilim insanları her geçen gün yeni yöntemlere başvuruyorlar. Peki bu yöntemlerden biri olan havadan su üretimi aslında nedir?
Güneş enerjisi kullanarak çalışan ve çok az maliyetle üretilen bir cihaz MIT ve California Üniversitesi’nde görevli bilim insanları Evelyn Wang ve Omar Yaghi tarafından üretildi. Üretilen bu cihaz atmosferdeki nemi suya dönüştürecek şekilde tasarlandı.
Nemli havadan su üretme yöntemi biliniyordu fakat düşük nem oranlı bölgelerde üretim sağlanamıyordu, bu cihaz nem oranının %20 olduğu bölgelerde bile çalışabiliyor. Omar Yaghi “Bu cihazla, bir saat içerisinde kola kutusuna eşdeğer miktarda su toplayabilirsiniz. Bu, bir insanın çölde hayatta kalması için gereken su miktarına eş.” diyor.
Bu cihazın temelini oluşturan MOF (a metal organic frame) sistemi, bilim insanı Omar Yaghi tarafından 20 yıl önce geliştirildi. MOF sistemi yüksek düzeydeki organik ve inorganik metalik partiküllerin birbirine geçmesiyle oluşturuluyor.
Sistem Nasıl Çalışıyor?
Sistem, solar bir soğurucu ve yoğunlaştırıcı plaka arasına sıkıştırılmış ve özel olarak tasarlanmış, yaklaşık 900 gram ağırlığında MOF kristaliyle çalışıyor.
MOF su buharı gibi gazları tutabilen mikroskobik, gözenekler ağı oluşturuyor ve bu sayede oda sıcaklığında gözeneklerde su buharı toplanıp sıcaklık yükseldiğinde su kaçıyor.
Ekibin prototipinde, bir MOF-801 tabakası bulunmakta, bu tabaka:
- Gölgede bırakılır böylece havadaki su buharını toplar.
- Doğrudan güneş ışığına maruz kaldığında ısınır ve su buharı alttaki bölmeye kaçar.
- Bölmedeki yoğunlaştırıcı, buharı soğutarak içme suyu haline dönüştürür.
bu işlemin tamamı yaklaşık 2 saat sürüyor.
Su Hakkında Gerçekler
- Dünyada 768 milyon insan güvenli içme suyuna ulaşamıyor.
- Dünyadaki suyun sadece %1‘i içilebilir.
- Afrika ve Asyada insanlar su toplamak için kafalarında 20 kg ağırlıkla 3.7 mil yürümek zorundalar.
- Her yıl sudan kaynaklı sebeplerden dolayı 3.5 milyon insan hayatını kaybediyor.
- Temiz su eksikliği 1.2 milyar insanın hayatını etkiliyor, 15 milyon çocuğun ölümüne sebep oluyor.
Su hakkındaki bu rakamsal gerçekler dünyadaki su sorunlarının fazlalığını ve havadan su üretimi gibi yöntemlerin önemini kanıtlar nitelikte. Yaghi, su üreten altyapısı olmayan kuru bölgelerde bu cihazın kişisel bir su kaynağı olarak kullanılabileceğinin söylüyor.
Hedefler Neler?
İlk hedef, 4 kişilik bir ailenin günlük içme suyu ihtiyacını karşılayabilecek bir tasarım meydana getirmek.
Omar Yaghi’nin anlatımıyla Metal Organic Frame (MOF) hakkında daha fazla bilgi almak için bu videouyu izleyebilirsiniz.
Kaynak: Science
