Kanser vücudumuzdaki hücrelerin kontrolsüz bir şekilde hızla çoğalması ve normal hücrelere yer bırakmaması ile başlayan vücudun olması gereken çalışma düzenini bozan, zorlaştıran patolojik bir durumdur. Kanser hastalarının tedavi rejiminde reçete edilen ilaçlar çok çeşitlidir. Bunun sebebi ise; patolojiyi önlemesi için verilen bir ilaç vücutta başka patolojileri tetiklemektedir. Yani yan etkilere sebep olabilmektedir. Peki kanser hastası olan kişilere reçete edilen ilaçlar olan antineoplastik ilaçların yan etkileri nelerdir ve bu yan etkileri önlemek için hangi ilaçlar tedavi rejimine girer?
Antikanser İlaçların Yan Etkileri
- Öncelikle antineoplastik ilaçların yan etkilerinden en önemlilerinden birisi ‘miyolotoksisite’dir. Miyelotoksisite kemik iliği toksisiesi olarak Türkçeleştirebileceğimiz bir terminolojidir ve miyelotoksisiste mortalitenin en önemli sebeplerinden biridir. Bu miyelotoksisite alınan ilacın dozunun azaltılmasıyla önlenebileceği gibi G-SCF’de verilebilir. Miyelotoksisite sonucunda eritrosit sayısı azalır. Bu eritrosit sayısındaki azalma hastada anemi benzeri tablo oluşturur ve aynı zamanda miiyelotoksisite sonucunda hastada lokopeni ve tromboemboli patolojileri de görülmektedir. Lokopenili hastalarda antibiyotik veya antifungal ilaçlarla profilaksi sağlanırken tromboemboli durumunda hemostatik ajanlar ile tedavi sağlanabilir. Lokopenide ampirik yaklaşımda kullanılacak antibiyotik çeşidi ise 4.kuşak sefalosporin grubu antibiyotiklerdir. Sistemik antifungallerden ise pasakonozol, ulükanazol gibi sistemik antifungaller tercih edilir ve tabi ki de bu ilaçların seçiminde ilaçlar arası etkileşimler de göz önünde bulundurulmalıdır.
- Hızlı çoğalan hücrelerde toksisite genellikle sindirim sistemi hücrelerinde görülen bir toksisitedir. burada mukoza hücreleri ölür. Bu da ağrı ve enfeksiyona sebebiyet verir. mukozit oluşur. bu oluşan mukozit sonucunda ağız yoluyla kullanılan ilaçların absorpsiyonunda ciddi bir azalma görülür. mukozit oluşumunda hastanın ağız bakımını çok iyi yapması gerekmektedir. Bu hızla çoğalan hücrelerin toksisitesinin sonuçlarından biri de alopesi oluşmasıdır. Alopesi kıl foliküllerindeki toksisteden dolayı oluşur. Üreme hücrelerinde görülen toksisiteden dolayı ise erkeklerde spermatogenez(sperm üretimi) kadınlarda ise ovagonezin(yumurta üretimi) bozulması görülür. Kısırlık, anomore, impotens gelişebilir.
- Kanser ilaçlarının gebelik döneminde kullanımı sakıncalıdır. Embriyotoksik etki ve teratonejik etkiye sebep olabilmektedir.
- Mutojenik ve karsinojenik etkiye sebep olur. Kemoterapi ve radyoterapi alınması sonucunda ikincil kanser gelişimi görülebilir.
- Kanser ilaçlarını hasta aldıktan sonra hücrelerde parçalanmaları olur ve açığa seratonin çıkar bu seratonin ise vegal siniri uyarır. Vegal sinir ise beyindeki bulantı ve kusma merkezi olan CTZ’yi uyarır. histaminin 5-HT3 reseptörü uyarılır ve bulantı kusma merkezi aktifleşmiş olur. Bu durumu önlemek içinse tedavi rejimine lorazepam, ondansetron, domperidon gibi antiemetik etkili etken maddeleri içeren iaçlar tedavi rejimine girer.
Bu ve benzeri sebeplerle antineoplastik ilaçların yan etkileri sonucunda gelişen patolojiler için farklı grup ilaçlar verilir. Ancak bu verilen ilaçlarda dikkat edilecek hususlardan biri de etkileşim olup olmadığıdır. Bunun için de eczacı veya hekimlere danışılması gerekir.
Ayrıca kanser hakkında daha fazla bilgi edinmek için buradaki yazımızı okuyabilirsiniz. >> www.bilimvetekno.com/kanserin-ozellikleri-nelerdir