Dayanıklılık Sporları ve Kuvvet/Güç Sporları Nedir?
Her spor branşında enerji gereksinimi ve besin öğelerinin dağılımı farklılıklar göstermektedir. Kuvvet/ güç sporları, kısa süreli ve patlayıcı güç gerektirdiğinden dayanıklılık sporlarından ayrılmaktadır. Kuvvet/ güç sporlarına halter, disk, gülle, çekiç, 100 m yüzme, masa tenisi gibi spor branşları dahildir. Dayanıklılık sporları ise uzun süreli ve düşük şiddetli aktivite gerektiren spor branşlarıdır. Uzun mesafe koşu, kros, maraton, kürek gibi sporlar dayanıklılık sporlarıdır. Dayanıklılık sporu yapan sporcular 30 dakika ile 4 saat arasında aktivite gösterirken, ultra dayanıklılık sporcuları ise; 4 saatten daha uzun süre aktivite gösterirler. Patlayıcı güç gerektiren kısa süreli sporlarda da uzun süreli sporlarda da dayanıklılık oldukça önemlidir.
Egzersiz Esnasında Enerji Alımının Önemi
Sporcular için gerekli enerjiyi karşılamak bazı durumlarda zor olabilmektedir. Bunun için aktivite esnasında besin alımı ile mide bulantısı ve kramp gibi rahatsızlıklar yaşayan sporcular için sindirimi kolay olan spor jelleri, spor içecekleri tercih edilebilir. Sporcular için yeterli enerjinin alınması spor performansları üzerinde olumlu etkiye sahipken sağlıkları için de büyük öneme sahiptir. Aksi takdirde sporcu kronik yorgunluk, dehidrasyon ve yaralanmalar ile karşılaşabilir.
Karbonhidrat Tüketimi ve Spor Performansı Üzerine Etkileri
Spor yapan kişilerin sadece protein tüketimine önem vermeleri doğru değildir. Proteinin yanı sıra dayanıklılık sporu yapan kişilerde karbonhidrat tüketimi büyük rol oynamaktadır. Uzun süre yapılan egzersiz sonrasında boşalan kas glikojen depolarını doldurmak çok önemlidir. Bunun yanında yarış veya antrenmanlardan önce yapılacak olan karbonhidrat yüklemesi sporcularda glikojen depolarının boşalması ile oluşan ‘’duvara çapmak” şeklinde tanımlanan yorgunluk durumunu önlemektedir.
Yapılan çalışmalar sonucunda egzersiz esnasında tüketilen karbonhidrat içeceklerine protein ilave edilmesinin performansı ve dayanıklılığı artırdığı gözlenmişitir. Aynı zamanda antrenman sonrası toparlanmayı sağlamakta ve kas glikojenlerinin yenilenmesine katkıda bulunmaktadır.
Yağ Tüketimi
Dayanıklılık sporlarında karbonhidrat ve proteinin tüketiminin yanı sıra bir miktar yağ tüketimi de önemlidir. Yağların yapılan egzersiz ile orta düzeyde kullanıldığı ve yorgunluğun gecikmesi, kas glikojen depolarının boşalması üzerine etkileri hakkında çalışmalar bulunmaktadır.
Vitamin ve Mineral Kaybı
Dayanıklılık sporu yapan kişiler egzersiz esnasında vitamin ve mineral kaybı da yaşayabilmektedir. Yaşanacak bu kayıp ise spor performansını doğrudan etkilemektedir. Bunun için egzersiz öncesinde, esnasında ve sonrasında sıvı alımı sporcular için büyük öneme sahiptir.
Sonuç olarak; tüm spor branşları için gereksinim duyulan enerji ve besin öğelerinin dağılımı farklılıklar göstermekle birlikte dayanıklılık, kuvvet/güç ve takım sporları ile uğraşan kişilere sağlayacağı enerjiden dolayı en büyük öneme sahip olan besin öğesi karbonhidratlardır.
Kaynakça:
- SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi 2010, Cilt: VIII, Sayı: 1
