(Fagopyrum esculentum) Greçka adıyla da bilinir. Tahıl benzeri (Pseudo-cereal) olarak adlandırılan gruba dahildir.
Tek yıllık bir bitkidir. Kökeninin Çin olduğu düşünülen bu bitkiye özellikle Asya mutfağında sık rastlanılır. Tanelerindeki kabuktan ayrılarak içinde bulunan meyvesi kullanılır. Tanesinin dışında, bitkinin yeşil kısımları besin ögesi içeriği ile yemlerde kullanılır. Yine bitkinin çiçeklerinden elde edilen balın oldukça kıymetli ve pahalı olduğu bilinmektedir. Son yıllarda ülkemizde Bilecik ve Konya’da ekimi yapılmaktadır.
Faydaları Nelerdir?
Karabuğdayın besin değeri oldukça yüksektir. Sağlıklı, sürdürülebilir bir beslenme düzeninde mutlaka yer verilmesi gereken bir besindir.
- Yüksek miktarda nişasta içermesinin yanında, içerdiği nişastanın büyük kısmı dirençli nişastadır. Dirençli nişasta bağırsak sağlığında önemli yer tutmaktadır. Bağırsağımızda bulunmasını istediğimiz faydalı bakterilerin enerjilerini sağlayabilmesi için kısa zincirli yağ asitleri gereklidir, dirençli nişasta bu noktada kısa zincirli yağ asitlerinin üretilmesinde rol oynar.
- Glisemik indeksi düşük bir besindir. Glisemik indeksi düşük besinler kan şekeri üzerinde ani değişim göstertmez, kan glikozu dengesinin sağlanması, obezitenin engellenmesine katkı sağlar.
- Lif içeriği yüksektir. Lifli besinlerin sağlığımıza pek çok faydası vardır. Dışkıya hacim verip, besinlerin bağırsaktan daha hızlı atılmalarını sağlar. Böylece konstipasyon (kabızlık) önlenebilir.
- Lif içeriği ve glisemik indeksinin düşük olması sayesinde diğer bazı tahıllara göre daha uzun süre tokluk sağlar.
- İçeriğinde ayrıca; aminoasitler, B grubu bazı vitaminler ve mineraller bulunur. Yine bazı mineraller bakımından tahıl benzeri grupta yer alan diğer besinlerden daha zengindir.
- Yüksek ve kaliteli protein kaynağıdır, antioksidan özellik gösterir.
- Yapılan bazı hayvan çalışmalarında yüksek yağlı diyet ile beslenen hayvanların serum kolesterol ve trigleserit düzeylerinde azalma gözlemlenmiş, inflamasyonu düşürdüğü belirtilmiştir.
- Gluten içermemektedir. Bu sayede gluten enteropatisi olan bireyler (Çölyak hastaları), gluten intoleransı olan bireyler veya herhangi bir problemi olmayıp glutensiz beslenmeyi tercih eden bireyler için güvenilir bir alternatiftir.
- Tüm bu özelliklerinin yanında karabuğdayın alerjen etki gösterebildiği bilinmektedir.
Karabuğdayı Nasıl Tüketebiliriz?
Karabuğdayı mutfağımıza dahil ederek, benzeri bazı besinlerin kullanımına kıyasla yemeklerimizin besin değerini artırabilir, zengin içeriğinden faydalanabiliriz.
- Karabuğday haşlanarak salataların içerisinde kullanılabilir.
- Alışılagelmiş tadın biraz dışında olsa da bulgur pilavına alternatif olarak karabuğday pilavı yapılabilir.
- Yine pirinç ve bulgurun yerine dolma ve çorbalarda kullanılabilir.
- Buğday, çavdar unu gibi unlar kullanılarak, tatlı veya tuzlu fark etmeksizin yapılan her tarif, karabuğday unu ile de yapılabilir.
