Anoreksia ve Bulimia Nervoza Nedir?

Anoreksia Nervoza

Anoreksia Nervoza ergenlik döneminde görülen bir hastalıktır. Gençlerin ergenlik değişimlerine uyum sağlamada karşılaştığı zorluklardan dolayı ortaya çıktığı söylenebilir. Bunu etkileyen birçok sebep vardır: Psikolojik,çevresel,biyolojik..

Beden algısında bozuklukların fiziksel belirtileri ön planda olsa da aslında bu bir psikolojik problemdir. Özellikle genç kızlarda görülen bir hastalıktır. Asıl altında yatan sebep kişinin kilo almama isteğidir. Bu yüzden yemek yemeyi reddeder ve bu da ciddi sağlık problemlerine dönüşür. Hatta ölümle bile sonuçlanabilir. Bu kişiler özellikle karbonhidratlı yiyecekleri diyetinden çıkartırlar. Yemek yememek için mazeretler üretirler. Yemek yemeyi reddederler.

Ciddi oranda kilo kaybı, yeterince zayıf olduğuna inanmamak, sürekli tartılma isteği, kilo konusu açıldığında gerilmek, bol kıyafetler giyerek zayıfladığını saklamak “Anoreksia Nervoza” nın belirtileri arasındadır. Fazla yemek yedikleri zaman kendilerini psikolojik açıdan rahatsız hissederler ve kendilerini cezalandırmak isterler. Bu sebeple ağır sporlar, uzun yürüyüşler yapabilirler. Bunun sebebi vicdanlarını rahatlatmaktır. Sürekli tartılırlar, ne kadar ince olursa olsun kabul etmezler. Kimsenin kendileri hakkında görüşüne önem vermezler. Yemek porsiyonlarını küçültürler.

Biyolojik Nedenleri

Bu hastalar genellikle duyarlı, azimli ve mükemmeliyetçidirler. Ailesinde Anoreksia rahatsızlığı olanlarda bu hastalığın görülme riski daha fazladır.

Psikolojik Faktörler

Duygusal özellikler Anoreksia nın gelişimini etkiler. Depresif olmak, obsesif kompülsif  kişilik bozukluğunun varlığı anoreksiaya etki edebilir. Bu kişilerde kilo takıntısı da rahatsızlığı etkiler.

Çevresel Faktörler

Toplum tarafından oluşturulmuş moda algısı sebebin altyapısını oluşturur. İnce olmaya özenip mankenlere benzeme isteği oluşur. Dansçı,balerin ve mankenlerde kilo koruma ihtiyaçlarından dolayı bu rahatsızlığın olma ihtimali yüksektir.

Fiziksel Belirtiler:

• Aşırı kilo kaybı
• Kemik erimesi
• Yorgunluk
• Kansızlık
• Uyku Düzensizliği
• Düzensiz kalp ritmi
• Kadınlarda adet düzensizliği
• Baş dönmesi ve bayılma
• Saçlarda incelme ve azalma
• Kabızlık
• Kuru ya da sarımsı süt
• Böbrek sorunları

Duygusal Belirtiler:

• Kilo alma  korkusu
• Açlık hissini reddetme
• Gergin ve sinirli olma
• Kendinden ziyade başkasına yemek yedirme isteği
• İçine kapanma
• Sürekli besinlerle ilgilenme
• Kalori hesaplama
• Depresif ruh hali

Anoreksia Risk Faktörleri:

• Ergenlik döneminde olmak
• Hızlı kilo alıp vermek
• Genetik faktörler
• Kadın olmak
• Sosyal medya algısını önemsemek

Anoreksia Nervoza Tedavi Yöntemleri:

Bu hastalığın tedavisi diyetisyen, psikiyatrist, psikolog,ortopedi endokrinoloji, fizyoterapist, hemşire gibi sağlık personellerinin katkısıyla oluşturulan ekip çalışması gerektirir. Hastaların uygun bir beden ağırlığına gelmesinin fiziken ve ruhen etkileri açıkça anlatılabilmelidir. Ve hastanın psikolojik olarak yanında olunduğu hissettirilmelidir. Hastanın ve ailesinin  tedaviye istekli olması da oldukça önemlidir. Hasta olması gereken vücut ağırlığının %30 unu kaybettiyse tedavi için hastaneye yatırılır ve kilo alımı kontrol altına alınır. Bu bireylerin %50-60ında depresyon görülür. Bireyin özgüvenini ve kimlik duygusunu tekrar kazanması açısından psikoterapi seansları düzenlenebilir. Duygusal çatışmaların,kaygıların,korkuların ele alınması kişi ile daha güvenilir bir iletişim sağlar. Hasta istenilen ağırlığa geldiğinde taburcu edilebilir. Ancak hastalığın nüksedebilme ihtimali göz önünde bulundurularak sürekli kontrol altında tutulması önemlidir.

Anoreksia tedavisi uzun sürebilir., aylarca sürebilir. Düzenli periyodik kontrollerle tedavinin devam ettirilmesi önemlidir. Tedavi edilmeyen durumlarda ölüm oranı %10-15 tir. İntihar eğilimleri de ciddi orandadır.

Bulimia Nervoza

Nasıl bir hastalıktır?

Aşırı yeme atakları ve ardından gelen kusmaların ön planda olduğu bir yeme bozukluğudur. Bu hastalıkta da hasta yine zayıf bir bedene sahip olmak istediği için yediklerini dışarı atmak, yediği kalorili yiyeceklerden kurtulmak isteğiyle çeşitli yollara başvurur. Ancak bunda farklı olarak hasta normal ya da hafif kiloludur.

Genç kızlarda anoreksia nervoza binde bir, bulimia nervoza yüzde bir olduğu bildirilmektedir. Erkeklerde seyrektir. Klinik örneklerde erkek/kadın oranı 1/10 dur.

• Kilo alımını önlemek için aşırı düzeyde egzersiz yapar ya da uzun süreler aç kalmaya çalışabilirler. Egzersiz miktarı günlük işleri olumsuz etkileyebilecek düzeye varmışsa aşırı olarak kabul edilmelidir.

• Kişiler hem çok fazla yedikleri için mide şikayetlerini  gidermek amaçlı ya da kilo alımı korkuları nedeniyle kendilerini kusturmaya çalışır ya da kusmalarını sağlayacak ilaçlar kullanabilirler.
•  Kendini değerlendirme giderek olumsuzlaşır, özgüven azalır
•  Benzer amaçla diyabet (şeker hastalığı) olan bulimialı kişiler,  insülin dozlarını azaltabilir ya da atlayabilirler.
• Buliması olan bireyler kilo alımını önlemeye yönelik yanlış bir şekilde tiroid hormonları kullanmaya çalışabilir. Bu davranış hayati tehlike oluşturabilir.
•  Bozulmuş yeme düzeni stres yaratır, duygusal dalgalanmalara neden olur,

Bulimia Nervoza Sonuçları

• Amenore (adet görememe) ya da adet düzensizlikleri görülebilir.
• Kusma davranışları sonucu vücut su-tuz-mineral düzensizlikleri ciddi sorunlara yol açabilir.
• Yemek borusunda kusmalar sonrası yırtılma, midede delinmeler, kalp ritim bozuklukları gibi nadir ama ölümcül sonuçlar ortaya çıkabilmektedir.
• Kendini kusturmayla görülen el ve parmaklarda kalıcı yara ve izlere, dişlerde kalıcı mine kaybına,
• Kusma ve laksatif benzeri ilaç kullanımı: mide ve yemek borusu tahribatlarına, mide hastalıklarına , bağırsak problemlerine,
• Kısıtlayıcı diyet ile sağlıksız beslenme: kalp ve kemik hastalıklarına, menstruasyon duraklaması ve neticesinde osteoporoza (kemik erimesi) yol açmaktadır.
• Laksatif (dışkılamayı arttırıcı, kolaylaştırıcı) ilaçların uygunsuz kullanımı ile bağırsak hareketleri olumsuz etkilenir ve bunlar olmadan dışkılayamama gelişebilir, diğer mide-bağırsak sorunları görülebilir.
• Tıkınırcasına yeme ve telafi etme davranışları çoğunlukla utanç ve suçluluk hisettirir.
• Kişi genellikle saklanma ve gizlenmeye başvurur, giderek izole olur, farklı yaşam aktivitelerinden uzaklaşır.
• Duygu durumu bozukluğu ve kişilik bozukluğu görülebilir.

Tedavisi