Psikiyatride Hezeyanlar (Sanrılar)

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ‘nün tanımı ile sağlığı tanımlayarak başlamak gerekirse;

Sağlık sadece hastalık ve sakatlığın olmayışı değil, bedence, ruhça ve sosyal yönden tam iyilik halidir.

Bu tanımdan da yola çıkılabileceği gibi ruhsal ve sosyal yönden bir bozukluğu söz konusu olan birey sağlıklı değildir ve bu bireyler tıbbın Psikiyatri alt dalında veya Psikoloji ana bilim dalından yardım alabilirler.

Psikiyatri hastalarının bazılarında düşünce içeriğinde bozukluk sonucu görülebilen hezeyanlardan birkaçı;

1- Paranoid Sanrı

Paranoid sanrıya sahip hastalar sürekli kötü düşüncelere sahiptirler. Örneğin; bazı hastalar eşinin kendini aldattığını düşünürler. Hastalara genelde “neden bu şekilde düşünüyorsunuz?” gibi sorular yöneltildiğinde hasta “bilmiyorum, aslında aldatmayacağını biliyorum ama yine de şüphe duyuyorum” gibi cevaplar verirler. Bazı hastalar ise eşinin davranışlarını normalden farklı yorumlayarak kendini haklı çıkartmaya çalışır.

2- Perseküsyon Sanrısı

En kısa tanımı ile kötülük görme sanrısıdır. Genellikle paranoid sanrı ile bir görülür. Hasta “beni öldürecekler”, ”hakkımda kötü düşünüyorlar” gibi düşüncelere sahip olabilirler. Yemek yemeyi reddedebilir çünkü içine zehir atıldığını düşünür.

3- Erotomanik Sanrı

Bu sanrısal bozukluğu olan hastalar ise herkesin kendine aşık olduğunu düşünürler. Genelde hastalar “bana baktı ama farklı bir bakıştı” gibi düşüncelere sahiptirler. Normal bir sohbet sırasında gösterilen sıradan bir ilgiyi farklılaştırarak kendilerine özgü olduğunu düşünürler. Bu kişiler kendi aile bireylerine (baba/anne, kız kardeş/erkek kardeş vs.) karşıda bu düşüncelere sahip olabilirler.

4- Grandiyozis Sanrısı

Genellikle bipolar hastaların manik epizotlarında görülür. Kısaca büyüklük sanrısı olarak tanımlanabilir. Kişiler kendilerini bulundukları konumdan daha yüksek bir konumda olduklarını düşünürler. Örneğin; meslek sahibi olmayan bir kişi kendinin avukat, savcı, doktor olduğunu söyleyebilir. Bazı kişiler kendini yaratıcı, elçi vs. olarak düşünürler.

5- Küçüklük, Değersizlik Sanrısı

Grandiyozisin aksine bu kişiler kendilerini değersiz hissederler. Ben kimim ki, önemli değilim, tedavi edilmeye bile değmem gibi değersiz düşüncelere sahiptir.

6- Nihilistik Sanrısı

Hiçlik sanrısıdır. Bu sanrıya sahip hastalar ben yokum, ölmüşüm, kalbim yok, bağırsaklarım çürümüş gibi düşüncelere sahip olabilir. Örneğin; yemek yemeği reddeden bir hastaya sebebi sorulduğunda “yiyemem çünkü midem yok” cevabını alabilirsiniz.

7- Etkilenme Sanrısı

Düşüncelerimi okuyorlar, ben yapmadım bana yaptırdılar, ağzımda bir çip var ben söylemiyorum bana söylettiriyorlar, beynime bir çip yerleştirdiler ve düşüncelerimi kontrol ediyorlar, hareketlerimi yönlendiriyorlar gibi düşünce içeriğindeki bozukluktur.

8- Etkileme Sanrısı

Bu sanrı hastalara özel güçlerinin, özel yeteneklerinin olduğunu düşündürür. Hastalar bir başka kişinin davranışlarını, yaptığı şeyleri kendi düşüncesi ile yaptırdığını söyleyebilir. Örneğin; “bak bu kişi bunu yaptı çünkü ben onu düşüncelerimle yönlendirdim.” diyebilirler.

9- Referans Sanrısı

Alınganlık sanrısıdır. Örneğin; bir topluluk içerisinden kendisinden bağımsız bir grubun kendi arasında gülüşmesini kötü algılar. Kendisine kötü anlamda güldüklerini, alay ettiklerini düşünürler.

10- Suçluluk Sanrısı

Bu sanrı hastalara her şeyin sorumlusunun, suçlusunun kendileri olduklarını düşündürür.