Besiyeri, mikroorganizmaların veya hücrelerin rahatça üreyebilmesi ve yaşamlarını devam ettirebilmesi için ihtiyacı duydukları ortamı, laboratuvar ortamında gerekli ekipmanlar ile hazırlanmış sıvı veya katı (Jel) ortamlara verilen genel addır. Birçok hücre ve bakteri olduğu için besiyerleri hazırlanırken, içinde yaşayacağı canlının ihtiyaç duyduğu özellikler dikkate alınarak hazırlanmalıdır.
Sıvı Besiyeri
İçinde herhangi bir katılaştırıcı madde bulunmayan besiyerleridir. Mikroorganizmaların üretilmesinde sıkça kullanılmaktadır.
Yarı Sıvı Besiyeri
% 0.05-0.2 agar içeren besiyerleridir.
Katı Besiyeri
Bileşimine kıvam arttırıcı ya da katılaştırıcı maddeler ilave edilmiş olan besiyerleridir. Katılaştırıcı madde olarak genellikle “Agar” kullanılmaktadır.
Yarı Katı Besiyeri
% 0.3-0.5 agar içeren besiyerleridir.
Sentetik Besiyeri
Sentetik besiyerleri, kimyasal yapıları tam olarak bilinen besiyerleridir ve karıştırılan maddelerin miktarları bilinmektedir. İçinde konaklayacak olan mikroorganizma için gerekli vitamin ve mineralleri içermektedir.
Sentetik Olmayan Besiyeri
Kimyasal yapıları tam olarak bilinmeyen besiyerleri bu gruba girer.
Özgül Besiyeri
Sadece 1 tür ya da sınırlı sayıda bakterinin üretimi için hazırlanan besi yerleridir.
Seçici Besiyeri
İçinde yalnızca üremesi istenilen bakterinin yaşamasına el verişli olup diğer bakterilerin üremesini kısıtlayıcı etmenler bulunduran besiyerleridir.
Sterilizasyon Nedir?
Bir ürünün içinde veya bir cismin üzerinde bulunan bütün mikroorganizmaları öldürmek anlamına gelmektedir. Bunun için de genellikle, alkol ve oksijenli su gibi dezenfekte edici ürünler kullanılır.
Otoklav Nedir?
Otoklav Nedir?Otoklav, günümüzde sıkça kullanılan sterilizasyon yöntemlerinden biridir. Çalışma prensibi, basınçlı su buharı ile doymuş bir ortamda 121 santigrat derece sıcaklıkta 15-20 dakikada sterilizasyon yapmaktır. Mikroorganizmaları yok etme amacı güdülür.
Tindalizasyon Nedir?
Tindalizasyon, yüksek sıcaklıklarda bozulabilen, aşı ve serum gibi maddelerin sterilizasyonu için kullanılan bir yöntemdir. Tindalizasyon uygulanacak olan maddeler, 56-100 °C’ler arasında 45-60 dakika süre ile 3 gün arka arkaya ısıtılır. Her ısıtma işleminden sonra maddeler 37 °C’de 24 saat kadar bekletilerek spor formunda bulunan bakteriler vejetatif hale geçerek bir sonraki ısıtmada öldürülmüş olunur.
Dezenfeksiyon Nedir?
Dezenfeksiyon Nedir?Dezenfeksiyon, cansız ortamda bulunan ve bakteri endosporları dışında kalan patojen özelliği taşıyan mikroorganizmaları öldürmek ya da üremelerini önlemek amacı ile yapılan bir işlemdir. Bu amaç baz alınarak kullanılabilecek kimyasallara dezenfektan denir. Dezenfeksiyon, sterilizasyon ile sıkça karıştırılmaktadır. Ancak ikisi aynı şeyler değildir. Dezenfeksiyonun etkisi kısıtlı iken, sterilizasyon işlemi ortamda bulunan bütün mikroorganizmaların yok edilmesi amacı baz alınarak yapılır. Desenfeksiyonda sıvı, katı ve gaz dezenfeksiyonlar kullanılabilir.
Sıvı Dezenfeksiyonlar;
- Fenol
- Krezilol
- Klorofenol
- Bakır sülfat
- Demir sülfat
- Demir permanganat
- Oksijenli su
- Tentürdiyot
Katı Dezenfeksiyonlar;
- Kireç
- Kalsiyum klorür
- Trioksimetilen
Gaz Dezenfeksiyonlar;
- Formol buharı
- Klor
- Kükürt dioksit
- Etilen oksit
İnkübatör Nedir?
Sıcaklığı ayarlanabilen kuluçka makinesidir. İstenilen sıcaklığı verebilen bekletme odasıdır. Genelde kuluçka amaçlı kullanılır. Ancak inkübatörün amacına göre kendi içinde bazı türleri olabilmektedir. Soğutmalı, karbondioksitli, vakumlu gibi tipleri olabilir. Genel olarak standart inkübatöre, “Havalı İnkübatör” denir.
Sterilizatör Nedir?
Elektrik enerjisini ısı enerjisine çevirir. Burada kullanılan ısı mikroorganizmaların üremeleri için değildir. Hastalık yapan ve yapmayan mikroorganizmaların tümünün ortadan kaldırılması amacıyla kullanılır. Sterilizatör üzerindeki düğme yardımı ile 100 °C ile 300 °C arasındaki ısılara ayarlanabilir. Şekil ve yapı olarak etüve benzerlik gösterir. Etüv sabit bir ısıda uzun süre kullanıldığı halde, sterilizatör, kullanılacak ısının derecesi dikkate alınarak 2, 3, 4 saat gibi zaman dilimlerinde çalıştırılır. Sterilizatöre aynı zamanda Pastör fırını adı da verilir.
Su Banyosu Nedir?
İçerisinde su bulunan ve yapılan deneylerin belli bir süre, belli bir sıcaklıkta bekletildiği cihazdır. Tüp, beher, erlen gibi kaplar içindeki maddelerin belli bir sıcaklıkta muhafazası için sıcaklığı ayarlanabilen içi su dolu kaptır.
Homojenizatör Nedir?
Bir veya daha fazla maddenin, bir sıvı ile karıştırılması sonucu elde edilen sıvı içindeki partiküllerin mikron haline getirme ve yayma işlemine homojenizasyon adı verilir. Bu işlemi yapan makineye ise “Homojenizatör” denmektedir.
Steril Kabin Nedir?
Steril Kabin Nedir?Genellikle gıda laboratuvarlarının mikrobiyoloji bölümlerine kullanılan ekim kabinlerine verilen addır. Amacı dışında başka bir çok alanda kullanılsa da bizim standartlarımız bu işlem üzerine geliştirilmiş olup, vertical ve horizontal olmak üzere iki tipi olmakla beraber en çok tercih edilen tip vertical olandır.
Vorteks Nedir?
Deney tüplerinin tam olarak kolayca karıştırılmasını sağlayan makinedir. Karıştırma işlemi merkezkaç kuvvetinin oluşturmuş olduğu güçten yararlanarak çalışan karıştırıcıdır.
Spektrometre Nedir?
Spektrometre ya da tayfölçer, elektromanyetik spektrumun belirli bir bölümü üzerinde ışığın özelliklerini ölçerek spektroskopik analiz yapmak için kullanılan cihazdır.
Santrifüj Nedir?
Santrifüj, bir motorla olağanüstü bir dönme hareketi verilen ve bir sıvı içinde süspansiyon hatta emülsiyon halindeki katı parçacıklara (hücreler, alyuvarlar, bakteriler) merkezkaç kuvveti uygulayarak ayrışmalarını sağlayan laboratuvar aletidir
Laboratuvar Araç Gereçleri Nelerdir?
Pipet
Çok hassas ve az miktardaki sıvı hacimƖerinin ölçümünde, sıvı maddeleri istenilen ölçüde bir kaptan bir diğer kaba aktarmada kullanılan cam malzemelerdir. Dereceli ve tam ölçülü pipetler olmak üzere iki gruba ayrılır. Dereceli pipetlerden 1 mƖ, 5 mƖ, 10 mƖ’lik pipetler laboratuvarda en çok kullanılan pipetlerdendir. Tam ölçülü pipetlere, bullu pipetleri, pastör pipetlerini örnek verebiliriz. Pastör pipetleri, sıvıların güvenli bir şekilde aktarılması için tek kullanımƖık plastik pipetlerdir ve oldukça kullanışlıdır. Laboratuvarlarda en çok kullanılan dereceli, otomatik ve tek kullanımƖık pipetlerdir. Hangi hacim için olduğu ve ayarlandığı sıcaklık üzerinde yazılıdır.
Balon Joje
Standart çözeltilerin ve belli derişimdeki çözeltilerin hazırlanmasında kullanılan cam malzemelerdir. 25, 50, 100, 250, 500 ve1000 mƖ hacimƖi balon jojeler vardır. Titrasyon işlemƖerinde ayarlı çözelti hazırlamak ve saklamak için kullanılır. Balon ismini almasının nedeni, üst kısmının parmak kalınlığında ince uzun oluşu ve alt kısmının balon gibi yuvarlak olmasıdır. Balon jojelerin şilifleri (kapak) vardır ve ince boyun kısımƖarında kabın ölçü çizgisi net olarak belirtilmiştir. Balonjoje ile sıvı hacimƖeri hassas olarak ölçülür. Dikkat edilmesi gereken şey, balon joje içine konulan sıvının sıcaklığının balon joje üzerinde belirtilen sıcaklıkta olması gerektiğidir. Bu sıcaklık genellikle 20 °C’dir.
Beher
Kimya laboratuvarlarında kullanılan bardağa benzer cam eşyadır. Çözelti hazırlama, maddelerin karıştırılması, aktarılması, ısıtma ve kristallendirme gibi birçok işlemde kullanılan silindirik biçimƖi cam 5 malzemelerdir. Yüksek sıcaklığa dayanıklı temper camdan üretilmiştir. Ağız kısmında sıvının kolayca akması için oluklu bir kısım vardır.
Erlen
Dibi düz, koni biçimƖi cam malzemedir. Özellikle analitik kimya laboratuvarlarında titrasyon işlemƖerinde kullanılır. Çözelti hazırlamaktan çözelti saklamaya kadar, kristalizasyon işleminden ve benzer laboratuvar işlemƖerine kadar daha birçok amaçla kullanılmaktadır.
Deney Tüpü
İnce uzun, bir tarafı kapalı bir tarafı açık, içine kimyasalların konulduğu 100 °C sıcaklığa dayanabilen deney aracıdır. Maddelerin birbirleriyle etkileşimini gözlemek amacıyla kullanılan silindirik biçimƖi, küçük çaplı cam malzemelerdir. Çeşitli ebatlarda olanları vardır. En sık kullanılanları 15 x 1,5 cm ebadında olanlarıdır. Kalitatif analizlerde basit tanıma deneylerinde kullanılır.
Baget
Kimyasal karışımƖarın hazırlanması sırasında maddeleri karıştırmak için kullanılan kalın cam çubuk olarak tanımƖanabilir. Süzme işlemi sırasında kullanılarak iri taneli çökeleklerin tutunmasını ve süzgeç kağıdının tıkanmasını engeller. Kristalizasyonda, beherden huniye madde aktarılırken cam baget kullanılır. Katı maddelerin ezilip sıvıya karışması için kullanılan baget mutlaka cam olmalıdır çünkü metaller asidik sıvıyla reaksiyona girip paslanabilir.
Mezür
Kabataslak bir tanım yapmak gerekirse mezür için dereceli silindir demek yeterli olabilir. Saf sıvıların ve çözeltilerin hacmini ölçmek için kullanılan, üzerinde mƖ cinsinden bölmeler bulunan cam kap olarak da tanımƖayabiliriz. Genel olarak 50-1000 mƖ arası sıvıların hacimƖerini çok daha iyi ölçer. Biyokimya laboratuvarlarında besiyeri ve boyaların hazırlanışı sırasında kullanılır. Temel kimya ve analitik kimya laboratuvarı derslerinde ise saf su ya da tampon çözelti gibi sıvı maddelerin ölçülerek kullanılmasını sağlayan cam malzemedir. Ancak sıvıların yaklaşık hacimƖerinin ölçümƖerinde ve aktarılmalarında kullanılır, çok hassas ölçü kapları değildir.
Damlalık
Birtakım çözeltilerin pH ayarı vb. yapımında ya da tepkime sırasında ortama damƖa damƖa çözelti ilave etmek için kullanılan, bir ucuna kauçuktan yapılmış başlık geçirilmiş, öbür ucu sivri, cam veya plastikten yapılmış araçlardır. DamƖalıktan yuvarlak, çok küçük miktarda sıvı akar.
Şişe
Hazırlanan çözeltilerin saklandığı, silindirik şekilde, dar boyunlu, kapağı ya da tıkacı olan beyaz ya da koyu renkli cam malzemelerdir. HacimƖeri 25 mƖ’den 1000 mƖ’ye kadar değişir. Hazırlanan reaktiflerin saklanmasında kullanılır. Işıktan etkilenen reaktifler renkli şişelerde saklanır.
Huni
Kimya laboratuvarında vazgeçemediğimiz, mutlaka ihtiyaç duyduğumuz araçlardan biridir. Süzme işleminde, sıvıların geniş ağızlı bir kaptan dar ağızlı bir kaba aktarılmasında ve toz halindeki katıların dar boğazlı kaplara aktarılmasında kullanılan cam veya plastik malzemelerdir. Cam olanlar adi ve kantitatif olmak üzere iki çeşittir. Kantitatif huni gravimetrik analizde süzme işlemƖerinde kullanılır. Boynu diğer hunilere göre daha ince ve uzundur. Bu özellik yaptığı vakum ile hızlı bir süzme sağlar.
Balon
İçinde bazı kimyasal reaksiyonların gerçekleştirildiği, biyokimya laboratuvarlarında besi yeri hazırlamak için diğer laboratuvar derslerinde de bazı çözeltileri hazırlamada, ısıtma ve kaynatma işlemƖerinde ve geri soğutucuya takılarak çeşitli deney düzeneklerinin hazırlanmasında kullanılan cam malzemelerdir. iki veya üç ağızlı olanları da vardır.
Cam Boru
Farklı çap, uzunluk ve açılarda bulunan ince cam borulardır. U şeklindeki cam boru tepkime ortamƖarı arasındaki bağlantıyı kurmada kullanılır. Bir kaptaki reaksiyon ortamından başka bir kaptaki reaksiyon ortamına sıvı, gaz vb. aktarmaya yarayan, içi boş, uçları açık, silindir biçimƖi cam malzemelerdir. Kullanım şekline göre boru çapı da değişir.
Büret
Titrasyon işlemƖerinde ve belli hacimde sıvı alınmasında kullanılan altı musluklu, genellikle 50 mƖ hacimƖi, üzeri çizgilerle derecelendirilmiş boru şeklindeki cam malzemedir. Genelde pipet ile karıştırılır. Özel bir tutuş stili vardır. Analitik kimya laboratuvarında titrasyon işlemƖerinin vazgeçilmez aracıdır. Musluk sol tarafta iken sağ elin iki parmağı ile musluk tutularak işlem gerçekleştirilir. Bu şekilde kullanılan büret ile daha verimƖi bir deneysel çalışma gerçekleştirilir. Büretlerin hem otomatik hem de manuel olanları vardır. Genellikle 25-50-100 mƖ hacmindedir. Titrasyon işlemƖerinde sıvı hacimƖerini ölçmede kullanılır.
Soğutucu
Tepkime ortamının ısıtılmasında balon üzerine takılan, ısıtmayla buharlaşan çözücünün geri kazanılmasını sağlayan soğutuculu cam malzemedir. Isıtma işlemine başlamadan önce soğutucudan soğutma suyu geçirilmelidir, çünkü kaynama devam ederken çözücünün de buharlaşması engellenmiş olur. Soğutucular, maddeleri gaz fazından sıvı fazına döndürür. İç içe iki borudan meydana gelmiş olan soğutucunun dıştaki borusundan su geçer. İçteki boruda ise madde yoğunlaşır, geri toplama kabına ya da reaksiyon kabına döner. Soğutuculara su girişi alttan, çıkışı üstten bağlanmalıdır.
Ayırma Hunisi
Sıvı-sıvı heterojen karışımƖarın kontrollü bir şekilde ayrılmasını sağlayan cam malzemelerdir. Örneğin, zeytinyağı-su karışımı ayırma hunisine konulduğunda öz kütlesi daha küçük olan sıvı zeytinyağı üstte, öz kütlesi daha büyük olan sıvı su altta birer faz oluşturur. Musluk açılır, alttaki sıvı toplama kabına alınarak musluk kapatılır. Böylece iki sıvı birbirinden ayrılmış olur. Birbiri ile karışmayan sıvıları ayırmada ve ekstraksiyon (çekme) işlemƖerinde kullanılır.
Desikatör
Genellikle katı kimyasalların nem almadan bekletilmesinde veya saklanmasında kullanılan cam malzemelerdir. Tabanında nem çekici maddeler vardır. Bunlardan en çok kullanılanları kalsiyum klorür ve silikajeldir. Desikatörü tanımƖamak gerekirse nem tutucu olarak içine kalsiyum klorür veya silikajel konulan ve kurutma dolabında kurutulan örneklerin havanın nemini almadan soğuması için kullanılan kapaklı cam kaplardır. İki türü vardır, normal desikatör ve vakumƖu desikatör.
Petri Kabı
Biyologların kültür hücreleri ya da küçük yosun bitkiler için kullandığı basit bir cam veya plastik silindir şeklinde kapaklı kaptır. Cam petri kapları sterilize edilerek (örneğin; otomatik bir karıştırıcıda ya da 160 ° C ‘de, bir sıcak hava fırını içinde kuru ısıtma ile bir saat içinde) yeniden kullanılabilir. Ancak sterilize edilen plastik petri kabında bir sonraki deneyde çapraz kirlilik bir sorun haline gelebileceğinden dolayı, plastik Petri kapları genellikle tek kullanımlık olarak kullanılmaktadır. Petri kapları genellikle kültür bakterileri için kullanılırlar.
Saat Camı
Az miktardaki katı maddelerin ısıtma ve kurutma işlemlerinde kullanılan konkav yapılı cam malzemelerdir.
