Hormon Nedir?
İç salgı bezleri tarafından üretilip, kan yoluyla diğer dokulara ve organlara etki eden salgılara hormon denir. Vücudumuzda salgılanan çok sayıda hormon vardır. Hormonlar vücudumuzdaki yeme-içme, büyüme, gelişme, üreme, bazı metabolik olayların sağlanması ve vücudun dengeli görev yapmasını sağlayan kimyasal habercilerdir.
Hormonlar İştahı Etkiler mi?
Dolaylı yollardan pek çok hormon iştahı etkilemektedir. Örneğin heyecanlandığımızda veya korktuğumuzda salgılanan adrenalin hormonu iştah üzerinde etki gösterir. Kimi insan bu zamanlarda açlık, kimi insan da iştah kapanıklığı hisseder. Ancak bazı hormonlar vardır ki direkt beyinde bulunan hipotalamus adlı organdaki açlık ve tokluk merkezlerine etki ederek iştahın kontrolünü sağlarlar. Bu organda hasar görülürse iştah kontrolü yapılamayabilir. Böylece fazla kilolar ortaya çıkabilir. Aynı şekilde iştah üzerinde etkili olan hormonların yapımındaki aksaklıklar yada salgılandıkları organların hasar görmesi de iştahı etkiler.
Hangi Hormonlar İştah Üzerinde Direkt Etki Gösterirler?
PYY3-36 Hormonu: Bağırsaklardan salgılanan bu hormon kişide doygunluk hissinin oluşmasına etki eder.
Ghrelin: Mideden salgılanan bu hormon “ben acıktım” diyerek yemek öncesinde salgılanır ve kandaki değeri artış gösterir.
Obestatin: Ghrelin ile aynı yerden salgılanır ancak ters etki yapar. Yani bireyin iştahını azaltır. Mideden bağırsaklara yemek geçişini yavaşlatır. Tokluk hissi verir.
Leptin: Çoğunlukla vücuttaki yağ hücrelerinden, az miktarda mide, kalp gibi organlardan salgılanan bu hormon ise iştah konusunda ve kilo alıp-vermede insülin hormonu ile birlikte kilit rol oynar. Leptin hormonu “ben doydum”diyerek beyinde tokluk hissinin oluşmasını sağlar. Yağ hücrelerinde depolanan bu hormon vücuttaki yağ hücreleri arttıkça artar ancak belirli bir miktardan sonra leptin direnci ortaya çıkar ve tokluk sinyali oluşmaz. Böylece aşırı kilo alımı ve sonrasında obezite görülür.
Beslenme Şeklimiz İştah Hormonlarını Etkiler mi?
Yapılan araştırmalarda etkilediği görülmüştür. Şöyle ki;
Pek çok hazır gıda içerisine katılan mono sodyum glutamat adlı katkı maddesi vücuttaki leptin seviyelerini bastırmaktadır.
Yeterli protein tüketimi ise leptin duyarlılığını arttırmakta yani iştah yönetimini sağlamaktadır.
Yüksek fruktozlu mısır şurupları da leptin düzeyini azaltıp ghrelin düzeyini arttırmaktadır. Bu şurup da asitli içeceklerde ve şekerlemelerde bulunmaktadır.
Yemek yeme işlevini yavaş yapmak ise leptin sinyallerinin düzgün çalışmasına yardımcı olur.
W-3 yağ asitlerinin obez bireylerde nasıl etki gösterdiğini araştıran bir çalışmanın sonucunda ise w-3 yağ asitlerinin leptin duyarlılığını olumlu etkilediği ortaya çıkmıştır.
Yetersiz uyumanın leptin düzeyini olumsuz etkilediği gözlenmiştir. Düzenli egzersiz yapmak da iştah yönetimini kolaylaştırır.
Özetleyecek olursak sağlıklı beslenme ve düzenli egzersiz içeren bir yaşam tarzını hayatımıza uygularsak iştah yönetimini sağlamış oluruz.
