Eşsiz Yetenek: İmplus

Hilal Selçuk 20 Eylül 2019

1 1 dakika okuma süresi

Uyarma, sonucu bir sinir teli boyunca meydana gelen kimyasal ve elektriksel değişikliklerdir. Duygular ve dışarıdan gelen etmenler sonucunda sinir hücrelerinde değişiklikler başlar. Bu değişikliklere implus (uyartı) denir.

Bu uyarı iletimi oldukça hızlıdır. Nöronlarda uyarı iletimi sırasında dinlenme potansiyeli ve aksiyon potansiyeli olmak üzere iki çeşit potansiyel görülür. Bu dinlenme ve aktif halde olmasına göre değişir. Elektriksel değişiklik impluslarda polarizasyon, depolarizasyon ve repolarizasyon olmak üzere üç şekilde karşımıza çıkar.

Polarizasyon

Polarizasyonu bir nevi kutuplaşma olarak adlandırabiliriz. Dinlenme halindeki bir nöronun hücre içi negatif, hücre dışı pozitif olduğu durumlara denir. İç taraftaki potasyum iyon miktarı ile anyon miktarı zarın dışına göre fazladır. Zarın dışında ise sodyum katyon ve klor anyon miktarı fazladır. Bu dağılımın hücre içinde ve dışında farklı olması potansiyel farka sebep olur. Organik anyonlar büyük oldukları için zardan dışarı geçemezler. Ancak klor iyonları zardan içeri girebilir. Dolaylı olarak potansiyel fark, klor iyonlarının çoğunu dışarıda tutar. Bu da implus oluşumu için gerekli olan sodyum ve katyon iyonlarının konsantrasyon farkının oluşmasını sağlar. Bu konsantrasyon farkında, sodyum içeri girmek isterken potasyum dışarı çıkmak ister. Buna akson zarında bulunan sodyum ve potasyum pompası ( ATP harcayarak ) difüzyona karşı koyar ve sodyum hücre dışına, potasyum hücre içine taşınır. Sonuç olarak polarizasyonda hücre içi negatif, hücre dışı pozitiftir. Zarın iç kısmı ve dış kısmı arasında ki yük farkına zar potansiyeli denir.

Depolarizasyon

Depolarizasyon ise bir nevi implus iletimidir. Nöronda implus iletimi gerçekleştiği anda sodyum geçirgenliği hücreden hücreye değişmeksizin artar. Bu sırada aksiyon potansiyeli de bir hayli artar . Kırk volta kadar yükselir. Böylece zarın iç kısmı pozitif olurken dış kısmı negatif olur. Buda denge potansiyelinin bozulmasına sebep olur.

Repolarizasyon

Repolarizasyonda nöronun iç kısmındaki sodyum konsantrasyonu sağlanınca giriş durur. Sodyum girişi durmadan hemen önce potasyum kapıları açılır. Böylece içeride fazla olan potasyum dışarı çıkar. Potansiyel fark tekrar dinlenme potansiyeline gelir. Yani repolarizasyon durumunda sinir hücresinin içi negatif, dışı polarizasyonda olduğu gibi pozitif yüklüdür. Repolarizasyondan sonra tam kapanmadığı için sodyum geçidi durduktan sonra bir miktar potasyum dışarı çıkar buna hiperpolarizasyon denir.

Repolarizasyon sonunda potasyumun hücre dışına geçişi durdurulur. Böylece iç kısımda ki sodyum dış kısımdan sodyum daha yoğundur. Bu durumda sodyum ve potasyum iyonları yer değiştirerek implus önerisi durumuna gelmesi gerekir. Bu durumu potasyum pompası sağlar. Böylece baştaki dinlenme potansiyeli tekrar oluşur.

Kaynakça