Diyet Lifi Nedir?
İnsan beslenmesinde büyük öneme sahip olan posa (lif), gelişmiş Batı toplumlarında daha sık görülen kolon hastalıkları,safra taşları, koroner arter hastalıkları ile yakından ilişkilidir.Posadan zengin beslenen toplumlarda ise bu grup hastalıklar neredeyse hiç görülmemektedir.
Posa sindirimde bir değişikliğe uğramamaktadır ve sindirilmeyen öğelerden oluşmaktadır.İnsanlarda diyet liflerini parçalayan sindirim enzimleri bulunmadığından bu bileşenler tamamen sindirilememekte ve emilememektedir. Ancak,liflerin bağırsakta fermentasyona uğradıktan sonra bir miktar enerji de sağladığı bilinmektedir.
Lifler suda çözünen ve suda çözünmeyen olmak üzere iki grupta incelenmektedir. Suda çözünen lifler; suda çözünen pentozanları, pektinleri ve zamksı maddeleri içerirken,suda çözünmeyen lifler; lignin, selüloz ve suda çözünmeyen pentozanları içermektedir.
Diyet liflerin %75’ini çözünmeyen lifler oluşturmaktadır.
Posadan zengin besinlerin midedeki sindirimi yavaşlattığı ve midenin boşalma hızını azalttığı böylece daha uzun süre tokluk sağladığı düşünülmektedir.
Diyet Lifi Hangi Besinlerde Bulunur?
Posası en fazla olan yiyecekleri kurubaklagiller,tahıllar, taze sebzeler, taze meyveler şeklinde sıralayabiliriz.Posadan zengin bir beslenme sonucunda kişide serum kolesterol düzeyi üzerinde azaltıcı bir etkisinin olduğu sonucuna varılmıştır.
Diyet Lifi ve Sağlık Üzerine Olumlu Etkileri
Günümüzde gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde saflaştırılmış besinlerden zengin yani posadan fakir diyetle beslenen kişilerde hastalık oranlarının ve konstipasyonun arttığı, saflaştırılmamış besinlerden zengin yani yüksek posa içeren diyetle beslenen Afrika toplumlarında ise kolon hastalıkların oranının daha az olduğu görülmüştür.
Konstipasyon görülen kişilerin diyetine sebze, meyve, baklagiller ve tahıl gibi yüksek posa içeriğine sahip rafine edilmemiş besinlerin eklenmesi ile olumlu sonuçlar alınmıştır.Diyete eklenen meyve ve sebzenin barsak hareketleri üzerinde de olumlu etkisi vardır.
Divertikul hastalıklarında posalı yiyeceklerin barsak hareketlerini arttırarak hastalığın oluşumunu engellediği görülmüştür.
Kolon kanserinin oluşumdaki en büyük etmenin ise posa yetersizliği olduğu çalışmalar sonucunda kanıtlanmıştır.
Posanın en önemli özelliklerinden biri ise su tutma oranının fazla olmasıdır böylece dışkının daha yumuşak olmasını ve barsaktan geçiş zamanının uzamasını sağlar.
Diyet liflerin İBS semptomlarını azaltmada etkisini araştırmak üzerine yapılan çalışmalar sonucunda yüksek lifli diyetlerin barsak fonksiyonlarını geliştirmede en mantıklı yaklaşım olduğu sonucuna varılmıştır ancak,çalışmalar sonucunda verilen diyet lifinin miktar ve türüne bağlı çelişkili sonuçlar da elde edilmiştir.
Kaynakça:
- U. Ü. ZİRAAT FAKÜLTESİ DERGİSİ, 2011, Cilt 25, Sayı 2, 147-157
- Beslenme ve Diyet Dergisi,POSA , BESLENMEDEKİ YERİ ve HASTALIKLARLA İLİŞKİSİ
