Gıda ambalajlamasında, gıda kayıplarını en aza indirmek, tüketiciye sağlıklı ve uzun ömürlü gıdalar sunmak gibi hedefleri karşılamak üzere çalışmalar yapılmaktadır. Ayrıca son yıllarda tüketici isteklerine göre şekillenen ambalaj teknolojisinin yeni gelişmeler göstermesini sağlamıştır.
Gıda Ambalajlama Teknolojisi Ve Önemi
Gıda sanayisinde ambalajın esası; koruma, taşıma, depolama, dağıtım, tanıtım, reklam, pazarlama şeklinde çoğaltılıp gruplandırılabilir. Ambalajın koruma görevini yönlendirebilmek için ambalaj içerisindeki ürünün işlevini, etkilendiği olumsuz faktörlerin belirlenmesi önemlidir.
Gıdalar, özelliklerine göre nem, oksijen, ışık, koku gibi etmenlerin bir yada birkaçına karşı duyarlılık göstermektedir. Yeni ambalaj teknolojilerinde bu parametreler dikkate alınarak çalışmalar yapılmaktadır.
Ambalaj sanayisinde çokça kullanılan petrol esaslı plastik malzemeler esnek ve dayanıklı olmaları ve tekrardan kullanabilme özelliğine sahip olmalarıyla avantajlı gibi gözükseler de plastik atıklardan kaynaklanan çevre kirliliği günümüzde büyük bir problem haline gelmeye başlamıştır. Buda gıda sektörünü yeni ambalaj teknolojileri bulmaya yöneltmiştir.
Yeni Ambalaj Teknolojileri
- Akıllı ambalajlama
- Aktif ambalajlama
- Biyolojik olarak parçalanabilir ambalajlar (Biyopolimerler)
- Yenilebilir ambalajlar
- Nanoteknoloji – Nanomalzemeler
Akıllı ambalajlar; gıdanın güvenliği ve kalitesi bağlamında tüketiciye bilgi sağlayan ambalaj sistemleridir. Hissetme, izleme ve işaret etme potansiyelleri olan akıllı ambalajlara; zaman-sıcaklık indikatörü olan ambalajlar, biyosensörlü ve özel barkodlu ambalajlar örnek verilebilir.
Aktif Ambalajlar; bozulma reaksiyonlarının hızının azaltılması ve gıdanın raf ömrünün uzatılması için ambalaj içindeki ortamın değiştirilmesi veya ürünü dış etkilerden korumada kullanılan ambalaj malzemesine emici-tutucu veya salıcı- yayıcı sistemlerle yeni özelliklerin kazandırılmasıdır.
Biyopolimer ambalajlar; nanoteknolojinin gelişimiyle hazırlanan nanokompozit filmler olup, polisakkarit, protein, lipit gibi doğal kaynaklardan elde edilen polimerlerle elde edilen çevre dostu olan bir ambalaj teknolojisidir. Kimyasal bazlı plastiklerin yerini alabilecek iyi bir ambalaj materyali olarak görülmektedir.
Nanoteknolojik ambalajlar; diğer birçok alanda olduğu gibi nanoteknolojinin gıdalarda uygulanma çalışmaları da artmıştır ve çalışmaların en çok ambalajlama teknolojisinde kullanıldığı görülmektedir. Nanoteknolojik ambalajlar gıda ambalajlamada, ambalaja esneklik, dayanıklılık, ısı/nem dengesi, gazlara karşı yüksek bariyer özelliği gibi özellikler katmaktadır. Ambalaj malzemesinin hem hafif hem dayanıklı hem de mekanik özellikleri bakımından iyileşmesini sağlamıştır.
Yenilebilir ambalajlar; Bu ambalajların en avantajlı özelliği gıdayla beraber tüketilebilmesi ve sentetik olmayıp doğal kaynaklardan elde edilmesidir. Yenilebilir filmler; gıdaları korumak, gıdanın raf ömrü süresini uzatmak amacıyla gıda üzerinde ince bir katman halinde bulunup gıdayla tüketimi sağlanan bir ambalaj materyalidir. Bu ambalajlar plastik kaplamalar gibi kanserojen etki taşımaması ve atık sorunu oluşturmadığı için popüler hale gelmiştir.
