Yeşil Çayın Sağlık Üzerindeki Etkileri

Çay, Camellia sinensis bitkisinin yapraklarından elde edilir. Dünya çapında hem sıcak hem de soğuk olarak tüketilen popüler içeceklerin başında gelir. Çay, kuru ağırlığı ile en yüksek flavonoid miktarına sahip bitkilerden biridir. Çay bitkisi, hasat ve işleme sırasında uygulanan farklı yöntemlerle siyah çay, oolong çay, yeşil çay, beyaz çay gibi farklı çay ürünleri üretilmektedir.

Çayın sağlıkla bir ilişkisi olduğu inancı 19. yy’a dayanmaktadır. Çayın sağlık üzerine olan yararları genel olarak içerdiği çeşitli flavonoidler ile ilişkilendirilmektedir. Yeşil çayın temel flavonoidleri kateşinlerdir. Yeşil çayın sağlık üzerine etkilerinin kateşinlerden kaynaklandığı bilinmektedir.

Yeşil Çay ve Kardiyovasküler Sağlık

Yeşil çayda bulunan kateşinler, oksidatif stresi azaltarak, inflamasyon olaylardan korur, platet agregasyonunu azaltır ve aterosklerozis, hipertansiyon, endotel disfonksiyon, iskemik kalp hastalıkları, kardiyomiyopati, kardiyak hipertrofi, konjestif kalp yetmezliğinden korumaktadır.

Wang ve ark. günde 1 fincandan daha fazla yeşil çay tüketenlerde koroner arter hastalık riskini %10 azalttığını gözlemlemişlerdir.

Yeşil Çay ve Kanser

Yeşil çayda bulunan temel kateşin EGCG (epigallokateşin galat) antikanser etkisi olduğu birçok çalışmada bulunmuştur.

Yeşil çayın ve bileşiminde bulunan kateşinlerin kanser oluşumuna karşı koruyucu etkisi; hücre çoğalmasını engelleme, hücre döngüsünü durdurma, etken reseptörleri baskılama, sitokinlerin salınımını azaltma, mitotik uyarıları baskılama, detoksifikasyon enzimlerini etkinleştirme, serbest radikal temizleme, kanser hücrelerinin apoptosisini hızlandırma ve anjiojenesisi engelleme gibi mekanizmaları etkilediği bilinmektedir.

Yeşil çay içenlerde mide kanseri gelişme riski içmeyenlere göre %48 oranında, kronik mide iltihabı %51 oranında azalmaktadır

Yeşil Çay ve Diyabet

Yeşil çay flavonoidlerinin, insülin benzeri aktiviteye hem de insülin geliştirici etkiye sahip olduğu gözlenmiştir. Japon araştırmacılar, günde birden fazla fincan yeşil çay içmenin diyabet riskini %33 azalttığını gözlemlemişlerdir.

Kişiler yeşil çay içmeyi alışkanlık haline getirdiğinde diyabetle ilişkili vücut yağ oranı azalmaktadır.

Yeşil Çay ve Obezite

Yeşil çayın insanlarda enerji harcaması, yağ oksidasyonunu, glikoz üretimini arttırdığı gözlenmiştir.

Fareler üzerinde yapılan bir çalışmada, bir gruba 3 hafta boyunca su diğer gruba 3 hafta boyunca yeşil çay verildi. Yeşil çay tüketen grupta; adipoz doku ağırlığını azaldığı, plazmadaki kolesterol ve serbest yağ asitleri azaldığı görülmüştür.

Yeşil Çay ve Ağız Sağlığı

Yeşil çay antibakteriyal etkiye sahiptir, dişlerde tartar ve çürük oluşumuna neden olan Streptococcus mutans ve Streptococcus sobrinus gibi bakterilerin biyolojik aktivitelerini baskılamakta ve bunların diş minesine yapışmasını engellemektedir. Yeşil çay, ağız kokusunun önlenmesine yardımcı olmaktadır.

Kaynakça

1. Cemre Elmas , Ceren Gezer.Çay Bitkisinin (Camellia sinensis) Bileşimi ve Sağlık Etkileri.Gezer Akademik Gıda.2019;17(3):417-428
2. Hilal Şahin, Feramuz Özdemir.Yeşil Çayın Sağlık Üzerine Etkisi.Türkiye 9. Gıda Kongresi.2006:24-26
3. Sema GÜBÜR.Yeşil çay ve güncel yaklaşımlar.In:Editör:Prof. Dr. Muhittin TAYFUR.Beslenme ve Diyetetik Güncel bilgiler-2.Ankara:Hatipoğlu yayıncılık;2019.s:353-384.