İnsan vücudunda melanosit adı verilen hücreler, cildin kendine has rengini veren pigmentlerin üretiminden sorumludur. Bu hücrelerin herhangi bir nedenle zarar görmesi, pigment üretimini olumsuz yönde etkileyerek vitiligo hastalığına neden olur. Pigment eksikliğine bağlı olarak deri yüzeyinde çeşitli boyutlarda beyaz renkli bazı lekeler ortaya çıkar. Bu lekeler deride, dağınık ve yama şeklinde sınırları belli olan beyaz alanlar oluşur. Süt kadar belirgin bir beyazlıktır.
Vitiligo Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Vitiligo hastalığı çocukluktan yetişkinliğe uzanan süreçte her yaşta ortaya çıkabilen bir hastalık türüdür. Hastalığın belirtileri genellikle güneş ışığına maruz kalan bölgelerde ortaya çıkar. Güneş ile daha fazla temas halinde olan eller, kollar, yüz,boyun,bacaklar gibi bölgelerde hastalığın belirtisi olan beyaz lekelerin görülme olasılığı daha yüksektir. Vitiligonun ilk ve en genel belirtisi, deride belirli bir noktanın aniden beyazlamasıdır.Vitiligo, bir iç organ hastalığı olmayıp yalnızca derideki renk verici hücrelere bağlı olarak ortaya çıkan bir durumdur. Bu nedenle derideki beyaz lekelerin haricinde herhangi bir belirti vermez.
Vitiligo Hastalığın Nedenleri Nelerdir?
Vitiligo hastalığın oluşum nedeni tam olarak bilinmese de hastalığın oluşum riskini artırdığı bilinen bir takım hususlar söz konusudur. Otoimmün mekanizma, hastalığın gelişiminden sorumlu tutulan en önemli faktörlerden bir tanesidir. Bu mekanizma, vücudun bağışıklık sisteminin kendi hücrelerini tehdit olarak görmesi ve bunlara karşı savunma geliştirerek kendi hücrelerini yok etmesi şeklinde tanımlanabilir. Melanositlere karşı geliştirilen otoimmün tepki, hücrelerin zarar görerek pigment üretiminin olumsuz etkilenmesine sebep olabilir, buda vitiligo hastalığının oluşumuna yol açabilir.
- Kansızlık (anemi)
- Diyabet hastalığı
- Sedef hastalığı
- Otoimmün tiroit hastalıkları (guatr)
- Stres
- Ateşli hastalıklar
- Güneş yanıkları
- Ağır travmalar
Rol oynadığı düşünülen diğer faktörlerdir.
Vitiligo Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
Fiziksel muayene esnasında beyaz lekelerin tespit edilmesi ile koyulabilir. Teşhisin kesinleştirmesi açısından Woot ışığı adı verilen ışık ile yapılacak inceleme gereklidir. Wood ışığı ile yapılan muayene esnasında lekelerin görünürlüğü artar, ayrıca normal ışık altında görünmeyen deli farklılaşmaları ve küçük beyaz lekeler de bu ışık yardımıyla kolaylıkla tespit edilebilir. Hastalığın otoimmün kaynaklı olup olmadığının araştırılması amacıyla bir takım kan testlerinden de yararlanmak mümkündür.
Vitiligo Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?
Hastalığın oluşum sebebine yönelik araştırmalar yapılarak bu etkenlerin ortadan kaldırılması veya hafifletilmesi gerekir. Eğer hastalık otoimmün mekanizmaya bağlı olarak ortaya çıkıyor ise bağışıklık sistemini baskılayıcı ajanlardan yararlanılabilir. Fototerapi ve excimer lazer tedavisi olarak da adlandırılan ışık tedavisi, melanositlerden deriye rengini veren melanin adlı pigmentin üretimini destekleyerek leke oluşumunu önlenmesi ve mevcut lekelerin yok edilmesine yönelik bir uygulamadır. Vitiligo hastalarında aynı zamanda oksidan stresin azaltılması amacıyla antioksidan takviyeleri de uygulanabilir.
Hastalığın tedavisinde bir takım kremlerden faydalanmak mümkündür. Takromilus ve pimekrolimus içeren veya kortizon içerikli kremler hastalığa bağlı olarak ortaya çıkan lekelerin giderilmesi ve yeni lekelerin oluşumunun önlenmesi amaçlı olarak kullanılabilir. Beyaz lekelerin tüm vücuda yayılım gösterdiğive leke boyutlarının çok büyük olduğu hastalarda tercih edilebilecek bir diğer tedavi yöntemi depigmentasyondur. Bu tedavi ile tüm deri yüzeyindeki pigmentler yok edilerek tüm vücudun beyaz renkte eşitlenmesi sağlanır. Monobenzileter adlı kimyasal ile yapılan bu tedavi de oluşan pigment kaybı kalıcıdır ve tedavi yaklaşık olarak bir yıl sürer.Vitiligo hastalığı güneşe bağlı olarak leke oluşumunu hızlandırdığından ve beyaz Lekeler güneşte kolaylıkla yanabileceğinden hastalar mutlaka yüksek koruma faktörlü güneş kremi kullanmalıdır.
