Vitamin Nedir?
Besinlerden ihtiyacımızı karşılayabileceğimiz kadar aldığımız vitamin vücutta; yaşamsal olayların yerine getirilebilmesi, hücrelerin çoğalabilmesi, vücudun bağışıklık kazanabilmesi, (metabolizmanın mikroplara karşı direnebilmesi özellikle okul çağı çocuklarındaki çocuklar için son derece önem taşır.) bağışıklık sisteminin düzenlenebilmesi için kullanılmaktadır ve minerallerle birlikte yeteri kadar alınmalıdır.
Eksiklikleri halinde istenmeyen çeşitli hastalıklar ve yaşam kalitesini oldukça olumsuz etkileyen metabolizma bozuklukları görülür.
Çocukların, yaşlıların , gebe ve emzikli bireylerin risk grubu olduğu düşünüldüğünden normal birey gereksiniminden daha fazla vitamin-mineral alımına ihtiyaçları vardır. Bu bireylerin doğal beslenmeye ek olarak kapsül halinde de vitamin-mineral almaları gerekebilir.
Vitamin Ne Değildir?
- Vitaminler tek başlarına yeterli değillerdir. Ne kadar insan metabolizmasında tartışılmaz bir yere sahip de olsalar makro besinler (karbonhidratlar, yağlar, proteinler) ve mikro besinlerden mineraller olmadan özümlenemezler.
- Protein, karbonhirat, su ve yağın hatta birbirlerin bile yerlerini tutamazlar.
- Gerekli yararlarının sağlanabilmesi için besinlerle birlikte alınmalıdırlar.
- Tek başına kalori veya enerji sağlama özelliğine sahip değillerdir.
- Sinir sistemini harekete geçiren ilaç veya besinlerin yerini tutabilecek bir madde değildir.
- Vücudumuzun yapısını bütünleyecek bir özelliğe sahip değillerdir.
Vitamin-Mineral Takviyesi Alanların Dikkat Etmesi Gereken Durumlar
- Vitamin-mineral takviyeleri mutlaka doktor önerisinde alınmalıdır. Bu madde özellikle B ve C vitamin grupları için çok önemlidir.
- Her sigara 25 mg C vitaminini yok eder. Alkol alındığında bu da C,B1,B2,B3,B6 ve folik aside zarar verir.
- Boş bir mideye alınan B ve C vitaminleri 2 saat sonra vücuttan atıldığından, bu vitaminler yemeklerden sonra alınmalıdır. Böylece gün boyunca vücuttaki düzeyini aynı seviyede tutmak münkün olur.
- Bazı vitaminler; sıcaktan, havadan, asitten ve sudan çok kolay etkilenirler. Uzun süreli pişirmelerde ve kızartmalarda kayıplarına rastlanılır. Bu nedenle; sebzeleri fazla bekletmeden ve mümkün olduğu kadar az yağ ve suyla pişirmeliyiz.
- Yemeklere vitaminleri öldüren asitleri içeren sirke gibi maddeler koyulmamalıdır. Yağsız tavalar ve folyolar vitaminlerin kayıplarını önlemeye yardımcı olurlar. Bakınız; Yağda Kızartma Neden Yapmamalıyız?
Hangi Durumlarda Hangi Vitamin-Mineral Eksikliği Görülür?
- Alkol alıyorsanız; B1, B6, C vitaminleri, Folik asit, Magnezyum, Çinko
- Menopoz döneminde; D vitaminleri ve Kalsiyum. Bakınız;Menopoz Döneminde Beslenme
- Spor yapıyorsanız; B,C,E vitaminleri
- Yoğun iş temposu, stres altındaysanız; B,C vitaminleri, Kalsiyum, Magnezyum, Bakır
- Perhiz yapıyorsanız; A,B,E,C vitaminleri ve çeşitli vitaminler
- 60 yaşın üzerindeyseniz; B,C,E vitaminleri, Demir ve Kalsiyum
- Büyüme ve gelişme çağındaysanız; A,B,C,D,E vitaminleri ve çeşitli mineraller
- Doğum kontrol hapı kullanıyorsanız; B6, Folik Asit
- Sigara içiyorsanız; Bolca C vitamini, E vitamini ve A vitamini yapısı olan Beta Karoten
- Gebe veya emzikliyseniz; Folik asit, A, C, E, B6, B12 vitaminleri, Demir, Kalsiyum.
Kaynakça:
- Hikmet Yaşar-Suat Melek/ Beslenme ve Besinler/ Hatipoğlu Yayınları/ 1. Baskı
