BilimGenelMakalelerSağlık

Yo-Yo Sendromu ve Nedenleri

Google News Abone Ol

Yo-Yo Sendromu Nedir ?

Yo-Yo sendromu verilen kiloların veya fazlasının geri alınmasıdır. Dr. Kelly D. Brownell tarafından yo-yo oyuncağının yükselme-alçalma hareketleri referans alınarak tanımlanmıştır. Yo-Yo sendromu olan kişiler kilo vermekte zorlanmazlar fakat verilen kiloyu korumakta zorlanırlar. Böylece kilo alıp verme arasında kısır bir döngü başlamış olur. Bir kişide Yo-Yo sendromundan bahsedebilmek için en az iki kez zayıflama girişiminde bulunmuş olması ve verdiği kiloları fazlası ile geri almış olması gerekir.

Yo-Yo Sendromuna Neden Olan Faktörler

Yo-Yo sendromuna neden olabilecek birçok etmen mevcuttur. Bunların başında fiziksel faktörler, kişilerin psikolojik durumu, yanlış zayıflama girişimleri, şok diyetler, tek tip ve düşük kalorili beslenme gibi diyet hataları gelmektedir. Yapılan çalışmalar sonucunda zayıflama girişiminde bulunup ağırlığının %10’unu kaybeden kişilerde yüksek kalorili besinlere eğilimin arttığı gözlenmiştir. Bu durum “Aç Beyin” olarak tanımlanmıştır. Çünkü kilo verme sürecinde vücut metabolizmayı yavaşlatıp kendini korumaya alarak yağ depolamaya başlar. Bunun sonucu olarak da beyin sürekli besin aramakla meşgul olur.

1) Fiziksel Faktörler

Yaş, cinsiyet, genel sağlık, fiziksel aktivite gibi obeziteye neden olabilecek her türlü fiziksel faktör aynı zamanda Yo-Yo sendromuna da neden olabilecek risk faktörleridir. Kadınlarda Yo-Yo sendromu görülme sıklığı erkeklere göre daha yüksektir. Yetersiz veya düzensiz yapılan fiziksel aktivite de Yo-Yo sendromuna davetiye çıkarmak demektir.

2) Popüler Diyetler

Popüler diyetleri inceleyecek olursak bir kısmının yüksek proteinli beslenmeyi, bir kısmının ise yüksek karbonhidratlı beslenmeyi teşvik ettiğini görürüz. Bir kısmı ise sadece tek bir besin (su, lahana, formula vb.) ile beslenmeyi önerir. Bu tarz diyetler tek tip besin ögesi veya besin grubu ile beslenmeye ağırlık verdiği gibi aynı zamanda çok düşük kalori alımını da desteklerler.

Bu diyetleri uygulayan kişiler çok düşük kalori aldıkları için elbette başlangıçta hızlı kilo verirler. Diyetin ilerleyen süreçlerinde ise vücut kendini korumaya alıp metabolizmayı da yavaşlatacağı için kilo verme hızında düşüş gözlenir. Bu nedenle kişilerin hem motivasyon kaybından hem de bu tarz diyetlerin sürdürülebilirliğinin çok zor olmasından dolayı diyetleri iki ay içinde bıraktığı gözlenmiştir. Böylece hızlıca verilen kilolar aynı şekilde geri alınacağı için Yo-Yo sendromu gözlenmesi kaçınılmaz olacaktır.

3) Psikolojik Durum

Kişilerin zayıflama girişiminde bulunup başarısız olmaları kişileri karamsarlığa itip bir sonraki diyet uygulamasında da başarısız olmalarına neden olabilir. Sürekli zayıflama girişiminde bulunmak yeme davranışı bozukluğuna, bu durum da beden algısında bozukluklara neden olarak bireylerin kilo alıp vermesi arasında kısır bir döngü oluşmasına neden olabilir.

Özellikle obez bireylerde beden imajına karşı oluşan takıntı bireyleri sık sık diyet yapmaya yönlendirir. Bu diyetlerin başarısızlık ile sonuçlanması ise depresyona kadar varabilecek sonuçlar doğurabilir. Böylece depresyon; kilo alma-kilo verme arasında yine bir kısır döngü başlayacaktır.

4) Yanlış Zayıflama Girişimleri

  • Kişiye özel olmayan diyet programları uygulamak
  • Zayıflama ilacı kullanmak
  • Bilinçsiz diüretik kullanımı
  • Şok diyetler yapmak

Yo-Yo Sendromundan Nasıl Korunuruz ?

  • İlk olarak bir beslenme uzmanı tarafından kişiye özgü yazılan diyet programı uygulanmalı
  • Diyet yapmakta amacın kilo vermekten çok, verilen kiloyu korumak olduğu özümsenmeli
  • Tek tip beslenilmemeli, öğünlerde 4 besin gurubu da (et/süt/tahıl/sebze-meyve) yer almalı
  • Diyeti uygularken bol su içmeye ve fiziksel aktivite yapmaya özen gösterilmeli
  • Sırf kilo vermek için sosyal yaşamı kısıtlayan programlardan kaçınılmalı

Kaynaklar:

  • Mims, Nurbanu Burcu. (2014). Yoyo Sendromu Ve Etkileyen Faktörler. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul : İstanbul Bilim Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
  • Summermatter S, Handschin C. PGC-1α and Exercise in the Control of Body Weight. Int J Obes. 2012; 36 (11): 1428-35.
  • Brownell K.D, Greenwood M.R.C, Stellar E, Shrager E.E. The Effects of Repeated Cycles of Weight Loss and Regain in Rats. Physiology&Behaviour. 1986, 38: 459- 464.
  • http://www.muratbas.com.tr/koruyucu-saglik/yo-yo-diyet-sendromu-nedir/

Filiz Çağla Korkmaz

Merhabalar. Ben Diyetisyen Filiz Çağla Korkmaz. 20.06.1994 Ordu doğumluyum. Sağlık alanında çalışmak ve insanlara yardımcı olmak istiyorum dediğimde henüz 6 yaşındaydım. Bu dileğimi gerçekleştirmek için Beslenme ve Diyetetik Bölümü’nü tercih edip alanımdan başarılı bir şekilde mezun oldum. Şu an “Online Diyet ve Beslenme Danışmanlığı” hizmeti vermekteyim. Anne karnında başlayıp hayatımızın sonuna kadar bize eşlik eden “Beslenme” ile ilgili araştırma yapmayı, bilgi toplamayı ve insanlarla paylaşmayı seviyorum. Sizlerle bildiklerimi, yeni öğreneceklerimi, merak ettiklerimizi paylaşmak ve faydalı olmak için buradayım.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir