Anne sütü; bebeğin büyüme ve gelişmesi için gerekli olan tüm besin ögelerini barındıran, çok sayıda kimyasal ve hücresel bileşeni içeren biyolojik olarak aktif bir sıvıdır. Bebek için elzem besin ögelerinin yanında immünolojik faktörler, büyüme faktörleri başta olmak üzere birçok biyoaktif bileşen de içermektedir. Biyoyararlanımı son derece yüksek olan anne sütü ilk 6 ay bebek için yegâne enerji kaynağıdır. Sağlıklı bir gelişim için Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Amerikan Pediatri Akademisi (AAP) doğumdan sonraki 6 ay için yalnızca anne sütü olmak şartıyla 2 yaşına kadar anne sütü alımını önermektedir.
Anne sütü bileşimi; bebeğin doğum kilosuna, gestasyonel yaşa, emzirmenin başından sonuna ve salgılandığı döneme göre bazı küçük farklılıklar göstermektedir. Salgılandığı döneme göre kolostrum, geçiş sütü ve olgun süt olarak sınıflandırılır.
Kolostrum
İlk 5 gün boyunca salgılanır. Ağız sütü olarak bilinir. Koyu kıvamlı ve sarımtırak bir renktedir. Mekonyumu temizleyerek sarılığın önlenmesine yardımcıdır. Maternal kanın yapı ve özelliklerini taşıması sayesinde bebeğin adaptasyonuna yardımcıdır.
- Protein içeriği açısından olgun süte oranla zengindir.
- Yağ ve karbonhiDrat içeriği açışından olgun süte oranla fakirdir.
- A, D ve Kobalamin (B12) vitaminleri, Na ve Zn mineralleri içeriği açısından olgun süte oranla zengindir.
- Anne sütü oligosakkaritleri olgun süte oranla kolostrumda daha yoğundur.
- Bebeğin gastrointestinal sistemini mukozal tabaka ile kaplar ve patojenlere karşı korur.
- Alerji ve intoleransa karşı antikorlar ve bağırsak için gerekli büyüme faktörleri içerir.
Geçiş Sütü
Kolostrumdan sonra 5-15 gün arasında salgılanır. Kolostruma oranla protein içeriği bir miktar azalırken, suda eriyen vitaminler, karbonhidrat ve yağ içeriği artar. Dolayısıyla sütün enerji içeriğinde artış görülür. Enerjideki bu artış bebeğin artan gereksinimi için gereklidir.
Matür Süt
15. günden itibaren salgılanır. Olgun süt olarak bilinir. Gereksinimlere göre küçük farklılaşmalar sonrasında 6. ayın sonuna kadar bebek için gerekli makro ve mikro tüm besin ögelerini içeren süttür. Ancak ülkemizde koruyucu olarak 1 yaşına kadar D vitamini desteği önerilmektedir.