BilimGenelMakalelerSağlık

Renkleri Duymak Sesleri Görmek: Sinestezi

Google News Abone Ol

Gördüğünüz bir yiyeceği daha tatmadan tadını algılayabilir, size nasıl bir tat verebileceğini tahmin edebilirsiniz, değil mi? Örneğin, bir erik gördüğünüzde onun tadının ekşi olduğunu hayal edebilirsiniz. Peki  gözlük, bardak veya internet sitesi  gördüğünüzde tatlarını algılayabilir misiniz? Eğer sinestezik bir birey değilseniz tüm bu algılamalar size bir anlam ifade etmeyebilir, ancak sinestezi hastalığına sahip bireyler her gün bu gibi farklı algılamalarla karşı karşıya. Peki, sinestezik olmayan bireylere bu kadar ilginç gelen sinestezi nedir?

Sinestezi, “birleşmiş duyular” anlamına gelen Yunanca kökenli bir kelimedir. Sinestezi bir duyunun başka bir duyu yerine algılanması olarak açıklanabilir. Sinestezik hastalarda beyin duyduğu sesleri zihinde görsel olarak algılarken gördüğü şeyleri ise ses olarak algılar. Sinestezi seslerin koklandığı, renklerin duyulduğu, şekillerin tadıldığı bir algılama şeklidir.

Sinestezi bireylerde iki şekilde meydana gelebilir. Doğum sırasında beynimizde bulunan nöron arası bağlantılar normal insanlarda zamanla yok olurken, sinesteziklerde bu bağlantıların yok olmamasından kaynaklanan sinestezi ve başka bir hastalıkla beraber meydana gelebilen sonradan kazanılan sinestezi. Sonradan kazanılan sinestezi genellikle epilepsi hastalarında görülür. Bu durumun nedeni ise her iki hastalıkta da beynin anormal elektrik üretmesi olarak açıklanmaktadır.

Sinestezi kadınlarda erkeklere oranla daha fazla görülür. Bu durumun sebebi tam olarak bilinmese de bilim insanları sinestezi geninin X kromozomu üzerinde taşındığını bu yüzden bu hastalığın kadınlarda daha çok meydana geldiğini düşünmektedirler.

Belirtileri Nelerdir?

Doğuştan farklı algılara sahip olmak birçok sinestezi hastası için günlük hayatta pek çok kolaylık sağlar. Peki, sinestezi nasıl belirtilere sahiptir?

  • Algıların hafızadan kolay silinmemesi
  • Hastalığın istemsiz ve otomatik bir biçimde ortaya çıkması
  • Konu ile alakalı algının sabit olup her zaman aynı biçimde meydana gelmesi
  • Algıların her mekanda oluşmayıp uzay zamanda bir yere sahip olma eğilimi göstermesi
  • Algı neticesinde güçlü duyularda birden boşalma görülmesi

Sinestezikler Nasıl Algılar?

Sinestezinin birçok çeşidi vardır. Ancak bireylerde genel olarak iki farklı şekilde meydana gelir. En sık rastlanan şeklinde bireyler harfleri renk olarak tanımlar, her harf kişi için ayrı bir renk olarak kodlanır. Bu durum ilk bakışta bir zorluk olarak düşünülse de sinestezik bireyler bu durumdan gayet memnunlardır çünkü bu bireylerin normal insanlara göre daha iyi ezber yapabilmeleri bu durumdan kaynaklanmaktadır.

Tatları, kokuları, sesleri renk olarak algılayan sinestezikler ise daha az görülmektedir. Bu grupta bulunan sinestezik bireylerin hafızaları diğer sinestezik bireylere oranla daha zayıftır. Bu bireylerin hafızaları kokuları, tatları, sesleri bireyin beynine bir renk olarak işler. Duydukları bir kokudan çok eskiden yaşadıkları olayları hatırlamaları mümkündür.

Sinestezi hala gizemini koruyan bir hastalık olmakla birlikte çoğu kez bir yetenek olarak da algılanabiliyor.Tarih boyunca birçok ünlü sanatçının sinestezi hastası olduğu ve müthiş eserler ortaya çıkardığı biliniyor. Günümüzde bu duruma sahip bir bireye örnek vermek gerekirse akla ilk olarak Daniel Tammet geliyor.

Daniel Tammet “Ben pi sayısını 22 bin 500 üncü rakamına kadar söyleyebilirim” diyor ve beş buçuk saati aşkın bir süre boyunca rakamları art arda  sıralayabiliyor. Çünkü rakamlara baktığında bir manzara resmini gördüğünü ve çarpma işlemini yaparken de bu manzaraları çarptığını ve onlardan çıkan yeni bir manzarayı okuduğunu söylüyor.

Daniel Tammet’in dilsel, sayısal ve görsel sinestezisi var. Onun algıları hakkında daha fazla bilgi alabilmek için bu videoyu izleyebilirsiniz, iyi seyirler.

2 Yorum

Buko için bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir