Menopoz dönemi, bebeklik, ergenlik gibi doğal süreçlere benzer olarak kadınların yaşamlarının bir parçası olan döneme verilen addır.
Menopoz dönemine giren kadınların yumurtalıklarındaki folikül miktarı ve östrojen adı verilen kadınlara özgü salgı miktarı azalmaktadır. Bu azalmalar zamanla artmakta ve östrojen salınımı kesilmektedir. Bu dönemde yumurtalıklar küçülmektedir. Vücutta oluşan bu değişiklikler sonucunda adet döngüsü tamamen kesilmekte ve üreme kabiliyeti son bulmaktadır. Türkiye’de ortalama menopoz yaşının 46-48 yaşları arasında olduğu bilinmektedir. Bu yaş dünya genelinde ise 45 ile 55 yaş arası olarak kabul edilmektedir.
Menopozun Belirtileri Nelerdir?
Menopoz belirtileri her kadın için farklı olabilmektedir. Ancak temelde her kadında görülen bazı belirtiler bulunmaktadır. Bunlar:
- Mensturasyon dönemlerinin aksaması
- Normalde yaşanandan daha ağrılı geçen mensturasyon dönemleri
- Sıcak basmalar
- Gece terlemeleri
- Konsantrasyon eksikliği
- Libido azalması
- Azalmış kemik kütlesi
Bu belirtiler mensturasyon döneminin kesilmesinden yaklaşık 5 yıl önce yavaş yavaş görülmektedir. Mensturasyonun kesilmesinden sonraki 10 yıla kadar devam etmektedir.
Menopoz ve Kemik Sağlığı
Menopoz sonrası dönemde kadınlar kemik yoğunluğunun %20 kadarını kaybedebilmektedir. Bu kayıpların sebebi östrojen hormonu seviyelerinde yaşanan düşüşlerdir. Östrojen hormonu kadınlarda kemik yoğunluğunun 
korunmasına yardımcı olmaktadır. Östrojen eksikliği nedeni ile ortaya çıkan kemik yoğunluğu eksikliklerinin önüne geçmek için östrojen replasman tedavisi uygulanabilmektedir. Ancak bu tedavi yöntemi taşıdığı bazı riskler nedeniyle çok sık uygulanmamaktadır. Menopoz sonrası dönemde kemik sağlığını korumak için replasman tedavisinin yanında bazı beslenme değişiklikleri ve egzersiz uygulamaları da yararlı olmaktadır.
Kalsiyumun Etkisi
Yaşam boyu yeterli kalsiyum alımı sağlıklı kemiklerin oluşumu ve korunmasında önemli bir rol oynamaktadır. Menopoz dönemi ve sonrasındaki 31-50 yaş arasındaki bireylerde RDA önerilen alım miktarı 1200 miligramdır. 55 yaş ve üzerinde ise bu miktarın 1200 ile 1500 mg arasında olması istenmektedir. Süt ve süt ürünleri, yeşil yapraklı sebzeler, deniz ürünleri önemli kalsiyum kaynaklarıdır. Kemik sağlığını korumak için bu besinlere öğünlerde sık sık yer verilmesi gerekmektedir. Doktor kontrolünde takviye olarak da kalsiyum almak mümkündür. Ancak gerek takviye ederek besinlerle alınan kalsiyum miktarının 2000 mg’ın üzerine çıkmaması gerekmektedir. Bu miktarın üzerinde kalsiyum alımlarının böbrek rahatsızlıkları oluşturma riski bulunmaktadır.
D vitamininin Etkisi
Kemik sağlığı için temel ihtiyaçlardan biri olan kalsiyumun emilimi için D vitamini gerekmektedir. D vitamini yumurta, süt ve süt ürünleri ve balıklarda bol miktarda bulunmaktadır. Ancak sadece beslenme ile D vitamini ihtiyacının karşılanması mümkün değildir. Bu nedenle tüm yetişkinlerin özellikle kış aylarında doktor kontrolünde D vitamini takviyesi alması önerilmektedir.
Güneş Işığı ve D vitamini
Güneş ışınları D vitamini sentezi için gerekli ışınlardır. Sağlıklı bir yetişkinin günde yarım saat kadar vücudunun el ve yüz ayalarını içeren %8’lik bir kısmının güneşle teması, gereken D vitamini üretimini sağlamak için yeterlidir.
Kafeinin Etkisi
Kafeinin kalsiyumu bağlama ve vücuttan atılmasına neden olma özelliği bulunmaktadır. Bu nedenle çay ve kahvede bol miktarda bulunan kafein alımına dikkat etmek gerekir. Günlük 330 mg kafein alımının üzerine geçilmemesi gerekmektedir.
Sigara ve Alkol Tüketiminin Etkisi
Sigara ve alkol tüketimi osteoporoz riskini arttırmaktadır. Bunun nedeni ise sigaranın kemik hücreleri olan osteoklastlar üzerinde yaptığı toksik etkidir. Ayrıca sigara tüketimi kalsiyum emilimini engellemekte ve kemik yıkımına neden olan serbest radikallerin miktarını arttırmaktadır. Bu nedenle kemik sağlığı için sigara kullanımının kesilmesi gerekmektedir.
