BilimBitkilerGenelMakaleler

Mikroçoğaltım Nedir?

Google News Abone Ol

Bir bitkinin doku ve organ gibi kısımlarından yapay bir besin ortamında aseptik şartlar sağlanarak bitkinin herhangi bir parçasını ya da tüm bir bitkiyi elde edebilmek bitki doku kültürü yöntemleriyle mümkündür. Ekonomik değeri yüksek olan orkide gibi süs bitkilerinin ve ayrıca virusten ari olarak üretilebilen kitlelerin çoğaltılması ticari olarak çokça kullanılmaktadır.

Mikroçoğaltım Nedir?

İn vitro yani yapay ortamlarda bitki çoğaltma tekniklerinden biri olan mikrocoğaltım kabaca bitkinin klonlanmasıdır. Mikrocoğaltımın temeli totipotensi kavramına dayanır. Totipotensi bir hücrenin tam bir canlıyı oluşturabilme potansiyeli olarak tanımlanabilir. Örneğin sürgün ve kök uçlarındaki meristematik hücreler daha totipotenttir ve bitkiler bu kısımlarından kültür edilir. Mikrocoğaltım için bitkiden alınan herhangi bir donör parça, ‘eksplant’ bitkinin gelişebilmesi için gerekli olan besin ortamını içeren plastik kaplarda kültüre alınır. Bu mikrocoğaltımın ilk aşamasıdır. İlk aşamadan önce sıfırıncı aşama olarak adlandırılabilecek sterilizasyon aşaması vardır ki bu bitki doku kültürü çalışmalarında ekseriyetle dikkat edilmesi gereken aşamadır. Dış ortamdan alınan bitki gerekli sterilizasyon prosedürlerine bağlı kalınarak hazırlanır. Kısaca bir sterilizasyon; yıkama, eksplant parçalarının kesilmesi, ticari sodyum hipoklorit veya etil alkol solüsyonları ile muamele edilmesi, steril distile su ile durulama ve kurulama aşamalarından oluşur. Solüsyonların içeriği ve eksplantla muamele edilme süreleri eksplant türüne göre değişiklik gösterir. Örneğin eksplant olarak bir yaprak parçası ile nod adı verilen bitkinin dal kısmı arasındaki doku farkı nedeniyle yapraklar daha kısa süre de steril edilebilirken dal parçaları daha uzun süre solüsyonlar içerisinde bekletilir.

Gerekli sterilizasyon adımları tamamlanıp eksplantlar kültüre alındıktan sonra ikinci aşama sürgün oluşumudur. Sürgün oluşturma aşaması 3-4 hafta arayla kültürlerin alt kültürlerini oluşturarak köklendirme için gerekli sayıda sürgün çoğaltımını sağlamaktır. Köklendirme için yeterli sürgün kitlesi elde edildikten sonra köklendirme aşamasına geçilir. Bu aşama in vitro da gerçekleştirilebileceği gibi ex vitro da sağlanabilir. Tüm bu aşamaların ardından artık bitkiler heteotrofik yani besinin hazır olarak bulunduğu in vitro ortamdan otootrofik yani dış ortama aktarılır ve adaptasyonu sağlanır.

Adaptasyon için bitkilerin dış ortama alındığı ilk evre de düşük neme maruz bırakılmamaları gerekir. Sonunda birbirinin klonu çiçekler mikroçoğaltım yolu ile elde edilmiş olur. Mikrocoğaltım üretimi zor olan türlerin çoğaltılması, patojenlerden ari bitkilerin üretilmesi ve yılın her sezonunda üretim yapılabilme gibi avantajlara sahipken maliyetin fazla oluşu ve kalifiye eleman eksikliği gibi dezavantajları da vardır.

Busenur Altuğ

Fırat Üniversitesi Biyomuhendislik 4. Sınıf öğrencisiyim. 23 yaşındayım. Ankaralıyım. Elazığ'da yaşıyorum. Mikrobiyal enzimler ve teknolojisi üzerine araştırmalar yapıyorum. Okumak, yazmak ve paylaşmaktan mutluluk duyuyorum.

Bir Yorum

Betül için bir yanıt yazın Yanıtı iptal et

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir