GenelMakalelerSağlık

Gebelik Döneminde Beslenme

Google News Abone Ol

Gebelik Dönemi

Gebelik, konsepsiyondan(döllenme) doğuma kadar normal metabolizma düzeni üzerine fetal büyümenin eklendiği fizyolojik ve metabolik değişikliklerdir. Gebelik döneminde enerji ve besin ögelerinin yeterli alınması, yenidoğanın büyüme ve gelişmesi için önemlidir, bebeğin yetişkinlik çağında gelişebilecek kronik hastalıklarını önler. Yeterli ve dengeli beslenme ile bebeklerin erken doğum veya sınırlanmış rahim içi fetal büyüme, geç doğum, preeklampsi gelişme ve gestasyonel diyabet riski azaltılabilir.

Ortalama olarak, tam süreli bir hamilelik 40 hafta sürer. Hamileliği etkileyebilecek birçok faktör vardır. Erken gebelik teşhisi ve doğum öncesi bakım alan kadınların sağlıklı bir hamilelik yaşaması ve sağlıklı bir bebek doğurması daha olasıdır.Gebelik döneminde kadının günlük enerji ve besin ögeleri gereksinmesi; yaş, gebelik öncesi vücut ağırlığı, besin depolarının yeterlilik derecesi ve fiziksel aktivite gibi birçok etmene bağlıdır. Buna bağlı olarak bu dönemde bazı vitamin ve mineral gereksinmeleri artmaktadır.

Gebelik Haftaları

Gebelik haftaları, her biri hem sizin hem de bebek için tıbbi dönüm noktalarına sahip olan üç trimesterde gruplandırılmıştır.

Birinci Trimester

Bir bebek ilk trimesterde (1 ila 12 hafta) hızla büyür. Fetüs beyin, omurilik ve organlarını geliştirmeye başlar. Bebeğin kalbi de atmaya başlar. İlk üç aylık dönemde, düşük yapma olasılığı daha yüksektir. Amerikan Kadın Doğum ve Jinekologlar Derneği’ne(ACOG) göre, her 10 gebelikte yaklaşık 1’inin düşükle sonuçlandığı ve bunların yaklaşık yüzde 85’inin ilk trimesterda meydana geldiği tahmin edilmektedir.

İkinci Trimester

Gebeliğin ikinci trimesterinde (13 ila 28 hafta), doktorunuz muhtemelen bir anatomi taraması ultrasonu yapacaktır. Bu test, herhangi bir gelişimsel anormallik için fetüsün vücudunu kontrol eder. Aynı zamanda test sonuçları bebeğinizin cinsiyetini de verebilir. Muhtemelen bebeğinizin rahim içinde hareket ettiğini ve tekme attığını hissetmeye başlayacaksınız.

Üçüncü Trimester

Gebeliğin son dönemi olan üçüncü trimesterde (29 ila 40 hafta), kilo alımınız hızlanır ve daha yorgun hissedebilirsiniz. Bebeğiniz anne karnında artık ışığı algılayabilir, gözlerini açabilir ve kapatabilir. Kemikleri de oluşmaya başlar. Doğum yaklaştıkça rahatsızlık hissedebilirsiniz ve ayaklarınız şişebilir.

Risk Altındaki Gebe Kadınlar

  • Gebelik öncesi zayıf olan kadınlar
  • Gebelik süresince 7 kg dan az ağırlık kazananlar
  • 15 yaşından küçük ve 15-18 yaş arası gebe kalan kadınlar
  • Bebeği 5 kilodan fazla doğan kadınlar
  • Sık aralıklarla doğum yapan kadınlar (<2 yıl)
  • Daha önce düşük doğum ağırlıklı doğum yapan kadınlar

Risk Altında Olan Çocuklar

  • Emzirilmeyen bebekler
  • Doğum ağırlığı <2500 g dan az olanlar
  • İkiz/çoğul gebelikler
  • Doğum sırası 5 ya da 6 dan sonra olan bebekler
  • Yeterli besin alamayan çocuklar

Gebelikte Nasıl Beslenilmelidir?

Bir annenin beslenmesi, bebeği doğarken etkilemekle kalmayıp bebeğin üzerinde hayat boyu etkiler bırakabilir. Yapılan bir araştırmada, yeterli ve dengeli beslenen kadınlardan doğan çocukların %94’ünün sağlık durumu iyi, %3’ünün orta ve %3’ünün de kötü olduğu görülmüştür.Bunun yanında yetersiz ve dengesiz beslenen kadın grubundan doğan çocukların %67’sinin kötü, %25’inin orta ve %8’inin iyi sağlık koşullarında olduğu saptanmıştır. Gebelik öncesi kadının çok zayıf ya da şişman olması ve gebelik sırasında yetersiz ya da aşırı ağırlık kazanması emzirmeyi olumsuz yönde etkilemektedir. Kadın gebelik öncesi normal ağırlıkta olmalı ve gebelik sırasında 9-12 kg ağırlık kazanılmalıdır.

Karbonhidrat: Gebe kadınlarda fetal ve maternal beyin için gereken glikoz miktarının alınabilmesi için yeterli miktarda karbonhidrat tüketilmelidir. Diyetteki karbonhidrat miktarı kadar türü de çok önemlidir. Düşük glisemik indeksli besinler çocukluk çağı obezitesi ve uzun dönemli sağlık sonuçlarını olumlu yönde etkiler.

Protein: Gebelik süresince yetersiz protein alımı bebeğin doğum ağırlığını ve ileri dönemdeki sağlığını olumsuz yönde etkiler.

Yağ: Çok düşük yağlı diyetlerden gebelik süresince uzak durulmalıdır. Gebelikte en çok uzun zincirli çoklu doymamış yağ asitlerinden olan EPA ve DHA üzerinde durulmaktadır. Diyetteki en önemli EPA ve DHA kaynağı anne sütü ve balıklardır. Ringa, somon, uskumru, sardalya, gümüş balığı gibi balıklar tüketmekte fayda var.

Folik Asit: Gebeliğin ilk 4 haftasında omurilik, beyin, kafatası gelişimi için oldukça önemli bir B grubu vitaminidir. Yetersiz folik asit tüketimi Nöral Tüp Defekti (Omurilik ve beyinde görülen ciddi doğumsal defektler) riskini büyük oranda arttırır. Diyette kuru baklagiller, koyu yeşil yapraklı sebzeler ve turunçgiller gibi folik asitten zengin besinlerin yeterli miktarda tüketimi önemlidir.

Demir: Demir eksikliği gebe kadınlarda en yaygın görülen besin ögesi yetersizliğidir. Demir eksikliği anemisinin erken doğum, çocuk ölümleri, enfeksiyon riskinde artışla ilişkili olduğu bulunmuştur.

Kalsiyum: Yetersiz kalsiyum alımı annede ileriki yaşlarda osteopeni, osteoporoz, kas krampları ve tetaniye sebep olurken bebekte ise büyümenin yavaşlaması, düşük doğum ağırlığı ve yetersiz kemik mineralizasyonu ile sonuçlanır. Kalsiyum gereksiniminin sağlanması için gebe kadınların günde en az 3-4 porsiyon süt veya süt ürünü tüketmesi gerekir.

D vitamini: D vitamini önemli bir halk sağlığı sorunu olduğu için gebe kadınlarda da eksikliği sık görülmektedir. Başlıca D vitamini kaynakları güneş ışınları, yağlı balıklar ve yumurta sarısıdır.

Kaynak ve İleri okuma 

  • https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/10915,tuber-turkiye-beslenme-rehberipdf.pdf
  • https://www.healthline.com/health/pregnancy?ref=global#takeaway

Hicran Koçgürbüz

Ben Hicran Koçgürbüz.Trakya Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik 4.sınıf öğrencisiyim.Sağlıklı beslenmenin yaşamın en önemli faktörü olduğunu düşündüğüm için deneyimlerimi ve öğrendiklerimi burda sizlerle paylaşmaktan keyif alıyorum.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Göz Atın
Kapalı