BilimGenelMakalelerSağlık

Hipertansiyon ve DASH Diyeti

Google News Abone Ol

Hipertansiyon Nedir?

Tüm dünyada yaygın olarak görülen kronik hastalığın başında gelen hipertansiyon; kanın arter duvarlarınıza karşı uzun vadeli kuvvetinin, sonunda kalp hastalığı gibi sağlık sorunlarına neden olabilecek kadar yüksek olduğu yaygın bir durumdur. Kan basıncı hem kalbimizin pompaladığı kan miktarı hem de atardamarlarımızdaki kan akışına direnç miktarı ile belirlenir. Kalbimiz ne kadar çok kan pompalar ve arterlerimiz ne kadar dar ise tansiyonumuz o kadar yüksek olur.

Farklı iki günde en az iki kez yapılan ölçümlerde 18 yaşını geçmiş erişkin bir bireyde büyük tansiyonun 140 mm Hg (civa basıncı) ve üzerinde ya da küçük tansiyonun (diastolik) 90 mm Hg ve üzerinde olmasına hipertansiyon (yüksek tansiyon) adı verilmektedir. Büyük tansiyon (sistolik) 120-139 mm Hg, küçük tansiyonu(diastolik) 80-89 mm Hg arasında ölçülen kişiler hipertansiyon gelişimi için adaydırlar.

Hipertansiyon sınıflandırmasına baktığımızda ise, Ortak Ulusal Komite’ye (JNC) göre:

  • Normal kan basıncı; sistololik <120 mmHg ve diyastolik <80 mmHg,
  • Prehipertansiyon; sistolik 120-139 mmHg veya diyastolik 80-89 mmHg,
  • Evre 1 hipertansiyon için; sistolik 140-159 mmHg veya diyastolik 90-99 mmHg,
  • Evre 2 hipertansiyon için ise sistolik ≥160 mmHg veya diyastolik ≥ 100 mmHg olarak tanımlanmıştır.

Hipertansiyonlu bireylerin kalp krizi geçirme olasılığı tansiyonu normal olanlara göre 2 kat daha fazla risk taşır. Diastolik kan basıncındaki 1 mm Hg azalması kalp hastalığı riskini %2-3 oranında azaltır. Erkeklerde görülme sıklığı %27.5 kadınlarda ise %36,1`dır.

Tüm dünyada,1.5 milyar yüksek kan basıncı ya da hipertansiyonu olan hasta bulunmaktadır ve her yıl 9.4 milyon insan bu nedenle hayatını kaybetmektedir. Hipertansiyon dünya genelinde tek başına inme, kalp krizi, böbrek hastalıkları ve diyabete neden olan en büyük ölüm sebebidir. Ülkemizde ise neredeyse her üç kişiden biri hipertansiyon hastasıdır.

Beyin damar hastalıklarının en önemli ve yaygın nedeni olan hipertansiyon giderek artan ve toplum sağlığını büyük ölçüde tehdit eden bir sağlık problemidir.  Önlem ve tedavi farkındalığını artırmak, bu konuya dikkat çekmek üzere 17 Mayıs “Dünya Hipertansiyon Günü” ilan edilmiştir.

Hipertansiyon ve Belirtileri

  • Enseden alın bölgesine doğru yayılan baş ağrısı,
  • Baş dönmesi
  • Kulak uğultusu
  • Kulak çınlaması
  • Burun kanaması
  • Çarpıntı
  • Terleme
  • Sık idrara çıkma

Hipertansiyondan Korunma Yolları

  • Vücut ağırlığımızı dengede tutmak
  • Kilo almamak için az şekerli besinleri tercih etmek
  • Çay şekeri gibi rafine şekerleri mümkün olduğunca az tüketmek
  • Tatlılar ve şekerli içeceklerin tüketimini sınırlandırmak
  • Tuz ve sodyum alımını kısıtlamak. Sodyum alımı 1.5 – 2.5 gr arasında olmalıdır, tuz alımı ise 4-6 gramı aşmamalıdır.
  • Şişmanlık hipertansiyon için önemli bir risk faktörüdür. Beden Kitle İndeksimizi hesaplayarak boyumuza göre uygun ağırlıkta olup olmadığımızı kontrol etmek.
  • Haftada 5 gün 30 dakikalık orta yoğunlukta bir fiziksel aktivite düzenli fiziksel aktivite yaptığınızın bir göstergesidir. Düzenli fiziksel aktivite yapmalıyız. Düzenli fiziksel aktivite yaşın ve kronik hastalıkların olumsuz etkisini azaltır, kan basıncını düzenler, kardiyak ritim/ ani ölüm riskini azaltır.
  • Beslenmemize dikkat edip düşük yağsız veya az yağlı süt ve süt ürünlerini (yoğurt,peynir vb.) tercih etmeliyiz.
  • Kullandığımız yağ türüne dikkat etmeli ve doymamış yağ asidinden zengin bitkisel sıvı yağları (zeytinyağı,ayçiçeği yağı, mısırözü yağı vb.) tercih etmeliyiz.
  • Posa tüketimini arttırmalıyız. Her gün en az 5 porsiyon  (400-500 gr) çeşitli taze sebze ve meyve tüketmeliyiz. Kuru fasulye, nohut, mercimek vb. kuru baklagillerin tüketimine özen göstermeliyiz.
  •  Alkol tüketimini azaltmalıyız. Alkol alımı kan basıncının yükselmesine neden olur.
  •  Sigara ve sigara dumanı, katran, karbonmonoksit ve nikotine ek olarak içerdiği 4000’ den fazla kimyasal madde nedeniyle başta kanser olmak üzere, kronik bronşit, felç ve koroner kalp hastalıklarına neden olan önemli bir risk faktörüdür.
      DASH diyeti piramidi

DASH Diyeti Nedir?

DASH, Hipertansiyonu Durdurmak İçin Diyet Yaklaşımlarının kısaltmasıdır.(Dietary Approach to Stop Hypertension) DASH diyeti, hipertansiyon tedavisine veya önlenmesine yardımcı olmak için tasarlanmış, sağlıklı beslenmeye hayat boyu devam eden bir yaklaşımdır. Ulusal Sağlık Enstitüleri tarafından desteklenen araştırmalarda ilaçsız kan basıncını düşürmek için geliştirilmiştir.

DASH diyeti, diyetinizdeki sodyum miktarını azaltmanızı ve potasyum, kalsiyum ve magnezyum gibi tansiyonun düşürülmesine yardımcı olan, besin bakımından zengin çeşitli yiyecekleri yemenizi teşvik eder.

DASH diyeti sağlıklı bir beslenme şekli olduğundan, sadece kan basıncını düşürmenin yanı sıra sağlık açısından da faydalar sunar. DASH diyeti ayrıca osteoporoz, kanser, kalp hastalığı, felç ve diyabeti önlemek için diyet önerileriyle de uyumludur. DASH diyetinde;

  • Total tahıl alımı ≥ 7 porsiyon/gün,
  • Tam tahıl alımı ≥ 2 porsiyon/gün,
  • Sebze tüketimi ≥ 4 porsiyon/gün,
  • Meyve tüketimi ≥ 4 porsiyon/gün,
  • Süt ürünleri  ≥ 2 porsiyon/gün,
  • Et/Tavuk/Balık ürün tüketimi ≤ 2 porsiyon/gün,
  • Kuru yemiş ve yağlı tohum tüketimi ≥ 4 porsiyon/gün,
  • Yağdan gelen enerji yüzdesi ≤ %30,
  • Doymuş yağdan gelen enerji yüzdesi ≤ %10,
  • Tatlı tüketimi ≤ 5 porsiyon/gün ve
  • Sodyum tüketimi ≤ 1500 mg/gün olarak nitelendirilebilir.

Kaynak ve İleri Okuma

  • https://www.mayoclinic.org/search/search-results?q=hypertension
  • https://www.tkd.org.tr/kilavuz/k03/3_3575c.htm?wbnum=1105
  • https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/tuz-ve-saglik
  • https://www.nhlbi.nih.gov/health-topics/dash-eating-plan

Mine Aktaş

Ben Mine Aktaş. Trakya üniversitesi Beslenme ve diyetetik 4.sınıf öğrencisiyim. Sağlıklı bir birey olabilmek için önceliğin beslenmeden geçtiğine inanmaktayım. Güncel makaleleri takip edip diğer insanlarla paylaşmaktan mutluluk duyuyorum.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir