BilimGenelMakaleler

Genetik Bilgi Aktarım Yolları Nelerdir?

Google News Abone Ol

Genetik, canlıların özelliklerini ve kalıtsal karakterlerini inceleyen, bu karakterlerin nesillere geçişini belli kalıtım kanunlarına bağlayan, genin yapı ve görevlerini araştıran kalıtım bilimidir. Mikroorganizmalarda doğal olarak başlıca üç şekilde genetik materyal  (gen) aktarılmaktadır. Bahsedilecek olan gen aktarım mekanizmaları, genetik maddenin aktarım yolundan başka, aktarılan dna segmentlerinin büyüklüğü ve yapısı bakımından da farklılık gösterirler.

Transformasyon

Ortamda ikinci bir canlı hücre veya bakteriyofaj bulunmaksızın, verici hücre tarafından ortama bırakılmış dna’nın alıcı hücre tarafından kullanılarak, yeni bir hücre oluşmasıdır. Bir bakterinin genetik maddelerini bir başka bakteriye geçerek ona yeni özellikler kazandıracağını düşündüren ilk bulgular Griffith’in 1928 yılında yaptığı ilginç deneylerden elde edilmiştir. Griffith deneyinde memeli hayvanlarda zatürreye sebep olan Streptococcus Pneumoniae bakterisini kullanılmıştır. Transformasyon bakterilerde genetik rekombinasyona neden olan bir değişimdir .Transformasyonda, alıcı verici hücrelerin DNA’larının homolog oluşları yanı sıra bazı önemli faktörlerinde etkisi bulunmaktadır. Uygun ortam ve optimum koşullarda, üreyen hücrelerden ancak 10-7-10-8 kadarının, DNA segmenti alma yeteneği vardır. Bu nedenle üreme sırasında bazı hücrelerin belli bir fizyolojik duruma ulaşmasının ve DNA parçasını alabilecek kabiliyete kavuşmasının da önemi fazladır. Diğer bir deyime alıcı hücrenin diğerlerinden farklı ve kompetent olması gereklidir. Transformasyondan sorumlu olan kimyasal maddenin dna olduğunu ispatlayan en önemli deliller şunlardır ;

  • Transformasyon yapabilen bakteri ekstrelerinin bu yetenekleri ortama dnaz enzimi eklenmesi halinde tamamen kaybolur. Bu enzim dnayı hidrolize ederken protein ve rna moleküllerine hiç bir etkisi yoktur.
  • Aynı ekstrelere proteinleri etkileyen enzimlerle ya da sadece rna’yı etkileyen enzim ile muamele edilmesi transformasyon olayına hiçbir etki yapmaz.

Transdüksiyon

Transdüksiyon bir bakteriye ait kalıtsal materyal parçacıklarının bir bakteriyofaj aracılığı ile diğer bir bakteriye taşınması olarak tanımlanabilir. Transdüksiyonda kalıtsal madde aktarımı bir bakteriyofaj aracılığı ile olmakta ve kalıtsal maddeyi kabul eden hücre bakteriyofaj etkisinden kendisinden kurtarabildiği yani canlı kalabildiği takdirde kalıcı özellikler kazanabilmektedir. Transformasyonda alıcı bakterilere verici bakterilerden elde edilen dna segmentlerinin girişi söz konusudur. Bir bakteri hücresi o bakteriye özgü fajlardan ve bazı virüslerden elde edilen dna preparatlarıyla enfekte edilebilir ve bu gibi bakteriler dna repligasyonu ve faj olgunlaşması sonucu olgun fajları salgılayabilirler. Transformasyonla transdüksiyon olaylarının karışımı olan bu olaylara transfeksiyon denir.

Konjugasyon

Bir bakteriye ait genetik maddenin, aynı cins içinde bulunan veya aynı türden diğer mikroorganizmaya direkt temas veya seks pilusları aracılığı ile transfer edilmesine konjugasyon denir. Bakterilerde ki konjugasyon, yüksek canlılardaki cinsel birleşmeye çok benzerdir. Bu olayda birbirine değen iki bakteri hücresinden birinin genomunun bir bölümü aralarında oluşan bir kanaldan diğer bakteriye geçmesidir. Bakterilerde konjugasyon olgusunu aydınlatan ilk çalışmalar 1946 yılında Lederberg ve Tatum’um araştırmalarından kaynaklanmaktadır. Konjugasyonla aktarılabilen birçok ekstra kromozomal genetik element bulunmaktadır. Konjugasyon olayı aynı zamanda konjugasyon transferinden yararlanılarak bakteri kromozomunun gen haritasının çıkarılmasında da önemli ölçüde etkili olmuştur.

Zeynep Türkhan

Biyoteknoloji bölümü 2.sınıf öğrencisiyim. Araştırma yapmayı,topluma faydası olan konuları öğrenmeyi ve uygulamayı seviyorum.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Göz Atın
Kapalı