Otizm Spektrum Bozukluğu, sosyal becerilerde ve iletişimde problemlere neden olan gelişimsel bir bozukluktur. Genellikle yaşamın ilk üç yılında ortaya çıkmaktadır.
Otizmin Karakteristik Özellikleri
- Farklı bağlamlarda gerçekleşen sosyal ilişki ve temaslarda devamlılık gösteren bozukluklar
- Sınırlı ve tekrarlayıcı davranış, ilgi ve meraklar
- Belirtiler yaşamın pek çok alanını kısıtlayıcı özellik göstermektedir.
Tanı Kriterleri;
- Sosyal-İletişimsel Yetersizlikler
- Toplumsal-Duygusal karşılıkta yetersizlik,
- Sözel olmayan iletişimde yetersizlik,
- İlişki kurma ve sürdürmede yetersizlik görülmektedir.
- Tekrarlayıcı ilgiler ve Davranışlar
- Basmakalıp ve tekrarlayıcı motor hareketler,
- Aynılıkta ısrar, rutine sıkı bağlılık,
- Sınırlı ve yoğun ilgi alanı,
- Duyusal az veya çok uyarılma görülmektedir.
Nedenleri;
- Tam olarak sebebi bilinmemektedir.
- Genellikle genetik faktörler ve gen-çevre etkileşimi söz konusudur.
- Beyin gelişiminde tipik olmayan durumlar,
- Beyinde bağlantı bozukluğu,
- Beyin uyarıcı ve yatıştırıcı sistem arası denge bozukluğudur.
3-6 Aylık Çocuklarda Otizm Sinyalleri
- Babıldamanın eksikliği,
- Babıldama var ise ses çeşitliliğinin yetersizliği,
- Konuşanın yüzüne bakılmaması,
- Bakım verenin yüzüne ve sesine tepki vermemesi,
- Anormal yüksek tonda ciyaklama,
- Göz kontağı kurmama,
- Karşılıklı gülümsemenin olmayışı veya nadir oluşu,
- Adı çağrılınca bakmama,
- Gösterilen bir şeyi önemsememesi,
- Pasif olma, bakım verenin yardımı ile istediği oyuncaklara ulaşma,
- Kucağa alınma ve başka kişilerle oynama beklentisinin zayıf oluşu,
- Ellerin koordinasyonunda zayıflık,
- Dokunma ve diğer duyusal uyaranlara aşırı veya az tepki verebilirler.
12-24 Aylık Çocuklarda Otizm Sinyalleri
- Otizm büyük oranda bu dönemde belirginleşir ve ortaya çıkar.
- Göz kontağı yetersizliği ve görsel takipte güçlük,
- Motor taklit yetersizliği,
- Sosyal gülümsemenin olmayışı,
- Oyuncakla uygun oynamama, belli parçalara odaklanma,
- Oyuncul ilişkiler kurmakta zorluk,
- Etkileşime girmekte isteksizlik,
- Olumlu duygu paylaşımında kısıtlılık,
- Hem algılayıcı hem ifade edici dil yetersizliği,
- Tekrarlayıcı hareketlerde yoğunluk vardır.
24-36 Aylık Çocuklarda Otizm Sinyalleri
- Yalnızlığı tercih etme,
- Başkalarına bakmama,
- Sosyal gülümseme eksikliği,
- Yüz ifadesi kısıtlı,
- Boş gülme,
- İsmine bakmama,
- Ağrıya duyarsızlık,
- Gıda tatlarına duyarlılık,
- Konuşma patolojileri(ifade edici dil becerileri gelişmemektedir),
- Tekrarlayıcı davranışlar görülmektedir,
- Sözcük hazineleri zayıftır.
4-5 Yaş Çocuklarında Otizm Sinyalleri
- Basit taklide dayalı becerilerde zorluklar,
- Empati eksikliği,
- Hayali oyun kurgulamada zorluk çekerler.
- Konuşan Otizmli çocuklarda kısa cümleler, tekrarlayıcı konuşmalar, söyleneni tekrarlama (ekolali) ve monoton ses tonu vardır.
- Karşılıklı diyalog başlatma ve yürütmede kısıtlılık göze çarpar.
- Konuşamayan grupta garip sesler çıkarma vardır.
- Stereotipiler (motor davranışlar) vardır.
Belirtiler zihinsel gerilik ya da başka bir bozukluktan dolayı değildir.
Otizm Tedavi Yöntemleri
Otizmin tedavisindeki başarıyı etkileyen en büyük unsur erken teşhis ve aile faktörüdür. Otizm etkilerinin yoğunluğu çocuktan çocuğa değiştiğinden tedavi stratejileri ona göre düzenlenmektedir. Otizmli çocuğa iletişimsel, sosyal ve davranışsal anlamda uyum sağlayıcı tedavi yöntemleri uygulanmalıdır. Son dönemlerin en etkili eğitim şekli Erken Ve Yoğun Davranışsal Eğitim Modelidir. Erken Ve Yoğun Davranışsal Eğitim Modelinde amaç otizmli çocuğun iletişim becerilerini geliştirmek, kendine yardım etmesini sağlamak ve sosyal becerilerini geliştirmektir.
İlaçlar, depresyon, dikkat eksikliği-hiperaktivite, obsesif kompülsif bozukluk gibi otizme eşlik eden durumlarda kullanılabilir.
