GenelMakalelerTeknoloji

Uçak Kanadı ve İşlevleri

Google News Abone Ol

Uçaklar için çok değerli, olmazsa olmazları kanatlarıdır. Farklı teknoloji ve yapılarla döşenmiş olan kanatlar uçakların havalanmasını ve havada asılı kalıp manevra yapmalarını sağlarlar. Her bir hareketi için kanadın ayrı bir özelliği vardır. Uçağın kanat tarafına binmişseniz görmüşsünüzdür. Uçak havalanırken, uçak inerken, uçak havada manevra yaparken farklı farklı kanat hareketleri ve teknolojilerine tanıklık etmiş oluruz.

Bu birtakım özelliklere bakmak gerekirse soldaki resimde görüldüğü gibi 10 tane işlevi vardır bir uçak kanadının. Bunlar sınıflandırılması gerekirse; aileron, slat, flap, spoiler, winglet olamak üzere 5 tanedir. Her birinin kendi içinde de türleri vardır bunlar arasında da ortak görevi yapan parçacıklarda vardır. Günümüzde bu kadar çok kullandığımız ve hayatımızın bir parçası olan uçağın kanadını yakından tanıyalım ve her uçağa bindiğimizde uçağın nasıl kalkıp nasıl manevra yaptığını bu sayede öğrenip unutmayalım!

1-)Winglet

Uçağın uç kısmında bulunur. Resimdeki bir numaralı olarak gösterilen bölümdür. Çok küçük bir parça olmasına rağmen uçak için hayati bir görev taşır. Özelliğine gelecek olursak kanat ucu girdaplarını önler. Kanat ucu girdaplar da türübilansa sebebiyet olur. Uçağın yükü arttıkça kanadının uzun olması gerekir kanat ucu girdapları önlemek için ama bu parça sayesinde kanatlar daha kısa olur. bu sayede boyuttan, yük ve masraftan kaçınılmış olur. Bu parça doğadan esinlenerek uçak kanadına takılmıştır, esinlendikleri şeyde bir şahinin kanadıdır. Şahin kanadı mavera yaparken veya süzülürken kanat uçlarını havaya kaldırır bu sayede sarsılmadan süzülme ve manevra yapabilir.

2-)Aileron

Uçakta 3 türlü hareket bulunur Pitch, Yaw, Roll hareketi. Pitch hareketi yunuslama hareketini yapar yani kalkış ve dalış hareketini, Yaw yanlamasına hareket yapar, Roll de manevra hareketini sağlar. Aileron yaw ve roll hareketini yapılmasını sağlar. Uçak gerek beklemede kalırken gerek uçağı rotaya sokarken roll veya yaw hareketini yapması gerekir bunu da aileronlar sayesinde yapar. Bu parçanın uçak için ayrı bir önemi vardır. Uçak sağa dönüş yaparken sağ aileron yukarı sol aileron aşağı doğru iner eğer eşit mesafede iner veya çıkarlarsa yaw hareketini eğer sol aileron daha az yer değiştirirse roll hareketini yapar uçak. Bunun nedeni sürükleme kuvvetinin kanadın altında ve üstündeki hava akımının farklı olmasından kaynaklanır. Uçağın üst ve altındaki hava akımının farklı olma sebebi de hem uçak şekli hemde hücum açısıdır. Aileronlarda buna göre çalışır. Her şey pilotun elindedir.

3-)Spoiler

Uçaklar çok hızlı ulaşım araçlarıdır, gerek yerde olsun gerekse havada olsun bu hızı kesebilmek için kanadın üzerindeki basınç farkını azaltmamız gerekir böylece uçak hem inişe geçer hemde sürtünmeden dolayı hızı yavaşlar. Soldaki resimde görüldüğü gibi spoilerler tam kapasite açılmış bu uçak iniş yapıp piste tekerleği değdiği anda gerçekleşir. Tekerlerde de fren sistemi vardır ama uçak indiğinde bile hızlıdır tekerleri bir anda frenlerse ısınmadan dolayı tekerler patlayabilir bu da büyük bir felakete yol açar. O yüzden ilk olarak spoilerlar açılır uçağın hızını yavaşlatır ve son olarak da teker frenleri çalışır ve uçağın inişi gerçekleşmiş olur. Spoilerları binevi hava freni olarak görebiliriz.

4-)Flap

Flaplar uçağın kalkmasını ve gerekli kaldırma kuvvetini sağlayan önemli bir özelliktir. Uçak kalkışa geçerken flaplar aşağı doğru açılır aşağıdaki havayı hapsederek ve açılan aralıktandan da aşağıdaki havayı yukarıya takviye eden bir sitemdir böylece artan basınç farkı sayesinde ekstra bir kaldırma kuvveti sağlar. Basınç farkını anlatmak gerekirse. Uçağın uçmasını sağlayan bir etkendir. Bu basınç farkıda uçağın açısından dolayı kaynaklanır. Altta sıkışır hava üste kayıp gider böylece uçma gerçeklerşir. Soldaki resimde 6 tane flap çeşidi gösterilmiş hareketleri farklı olabilir ama işlevleri aynıdır. Yine uçak için değerli bir özelliktir görünürde olduğu gibi.

5-)Slat

Bunlarda uçağın hücum açısını ayarlar. Bu etken sürtünme ve kaldırma kuvvetini arttırır uçak havada stall olmadan düşük hızlarda uçabilir.

 

Aydın Bozkurt

Eskişehirde doğdum. Babamın mesleği sayesinde birçok yeri gezdim. Şuan Kocaeli Ünivrsitesin'de Uçak-Gövde-Motor Mühendisliği okuyorum.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir