Bilindiği üzere; kripto sanal paralar son yıllarda oldukça gözde konulardan biri olarak teknoloji dünyasında yerini aldılar. Özellikle 2017 yılında ilk kripto sanal para olan Bitcoin’de yaşanan muazzam değer artışıyla birlikte insanların ilgisi kripto sanal paralar üzerine yöneldi.
Ancak, ne yazık ki kripto sanal paralar üzerinde dönen yoğun tartışmalar sonrası bu alan pek çok kişi için kısa yoldan yüksek miktarda getiri elde edilebilecek bir alan olarak görülmeye başlandı. Bu nedenle, konu ile ilgili bilgisi olmayan insanların da bu alana yönelmesiyle sonuçlanan bu süreçte pek çok insan bilgisi olmadan bu piyasalarda yatırım yapma davranışına yöneldi.
Son dönemde üzerinde çok konuşulan kripto sanal paralardan biri de Ethereum ismi verilen kripto sanal paradır. Bu para oldukça yenilikçi ve devrimci olarak adlandırılmakta ve smart contract adı verilen özelliği dikkat çekmektedir. Bu özelliği sayesinde kurucusu tarafından da kripto sanal para piyasalarının yakıtı olarak adlandırılmıştır.
Peki, Ethereum nedir ve neden bu kadar önem verilen bir kripto paradır? Dilerseniz, Ethereum ile ilgili kısa bir bilgi turuna çıkalım.
1. Ethereum nedir?
Bilindiği üzere; kripto sanal paralar ilk olarak Bitcoin ile başlamıştır. 2008 yılında kimliği halen tespit edilemeyen Satoshi Nakamoto adındaki Japon bir yazılımcı olduğu tahmin edilen kişinin yayınladığı bir makale ve ardından 2009 yılında kurduğu ilk blockchain platformu ile kripto sanal para dünyası ortaya çıkmıştır.
Kripto paraların ilki olan Bitcoin’in ortaya çıkması ile birlikte tüm dünya çapında pek çok kişinin ilgisi (bizdekinin aksine bilgili ve bilinçli bir şekilde) bu alana yönelmiştir. Pek çok kişi bu teknolojinin geleceğin ekonomik altyapısının temellerini attığını belirtmiştir.
Bitcoin’e olan ilgi ve bu kripto sanal paranın değerinin gün geçtikçe daha da fazla çoğalması sonrası bazı küçük yatırımcıların bu alanda yatırım yapmalarının önüne geçildi. Bunun bir sonucu olarak; adlarına Bitcoin alternatifi manasına gelen (alternative coin) kelimesinin kısaltılmış hali olan altcoin adında pek çok farklı kripto sanal para piyasada yerini almıştır.
Bu paralardan biri olan Ethereum, 2015 yılında kripto sanal para ekosistemi içerisinde yerini alan bir kripto sanal paradır. Rus bir yazılımcı olan Vitalik Buterin tarafından icat edilmiştir.
Butarin, kripto sanal paralar ile ilgilenmeye Bitcoin ile başlamıştır. Bitcoin dünyasının gün geçtikçe daha fazla derinine inmiş ve işin yazılım kısmı ile ilgilenmiştir. Bitcoin mining faaliyetlerinde yer almış ve işin tüm teknik detaylarına hakim olduktan sonra bunun daha farklı bir versiyonu olarak adlandırılabilecek hali olan Ethereum’u icat etmiştir.
Ethereum ismindeki kripto sanal paranın Bitcoin’in tamamlayıcı bir unsuru olduğunu iddia eden Butarin, Ethereum’u meşhur sözünde şu şekilde tanımlamıştır: “Eğer kripto sanal para dünyasında Bitcoin’i altın, Litecoin’i gümüşe benzetirsek; Ethereum’u da petrole benzetebiliriz. Ethereum kripto sanal para piyasalarının yakıtı olacaktır.”
2. Ethereum’un ayırt edici yanları
Etherum’u diğer kripto paralardan ayıran en önemli iki özelliği ICO (initial coin offering) adı verilen sisteme sahip olması ve Ethereum platformu üzerinden yapılan işlemlerin Smart Contract (Akıllı Kontrat) işlemleri ile yapılmasına imkan tanınmasıdır.
ICO kavramından kısaca bahsetmek gerekirse; tam Türkçe karşılığına kripto sanal para arz imkanı gibi bir ifade verilebilecek olan ICO kavramını örnek üzerinden anlatmak daha doğru olacaktır.
Devletler herhangi bir yatırım için fona ihtiyaç duyduklarında nasıl ki tahvil satarak bu fonu elde ediyorlarsa ICO’yu da bunun sanal platformda yapılan şekli olarak düşünebiliriz. Aslına bakılırsa Ethereum, kripto sanal para ismi de değildir. Ethereum, tüm bu bileşenlerin bir arada bulunduğu platformun ismidir. Ethereum platformunda bulunan ve kullanılan kripto sanal paranın ismi ise Ether’dir.
Örneğin; bir yazılımcı olarak bir şirkette çalışıyorsunuz ve bu şirket için bir yazılım yapmak istiyorsunuz. Ancak bu programı yapmak için gerekli sermayeye sahip değilsiniz. Belli donanımsal eksikleriniz var ve bunları tamamlamak istiyorsunuz. Bu programı yapmak için gereken finansal desteğe Ethereum platformu sayesinde erişebilirsiniz. İşte bu desteği sağlayabildiğiniz sistem, Ethereum platformu içerisinde bulunan ICO sistemidir.
ICO sayesinde Ethereum platformunda yüksek miktarlarda Ether sahibi olan kişilerin ellerindeki Etherleri bir proje için tarafınıza iletmelerini istiyor ve bu projeden elde edilecek getiri ile bu paranın daha üstü bir parayı yatırım sahiplerine vereceğinizi vaat ediyorsunuz. Bu sayede ellerinde fazla miktarda Ether bulunan kişiler sizin projenize belli bir güven duyarlarsa fazla Ether miktarlarını sizin projenizde kullanılması amacıyla size veriyorlar. Siz de projeniz için gerekli finansmanı sağlamış oluyorsunuz.
Elbette ki, bu miktarı alıp da projeyi belli bir sürede bitirmek kaydıyla. Projeniz için gerekli Ether miktarını almadan önce projenize ilişkin bütün sürece dair bir planlama süreci oluşturuyor ve bu süreçte projeyi sonlandıracağınıza dair söz veriyorsunuz. Bu sayede yatırımcılar ile sizin aranızda yapılan Smart Contract (Akıllı Kontrat) ile bu ticari ilişki kayıt altına alınıyor. Siz bu parayı kullanıyorsunuz ancak bu Smart Contract sayesinde elde ettiğiniz Etherleri sadece projeniz için kullanabiliyorsunuz.
Yeri gelmişken Smart Contract’ın ne olduğundan da burada bahsetmekte fayda görüyorum. Aslına bakılırsa Smart Contract ismi verilen şey ile ticari ilişki kurulan taraflar arasında aracının kaldırılması söz konusu hale gelmektedir.
En klasik örnektir ancak bu mesele de en kolay şekilde bu örnek ile anlaşılabilir. Örneğin; Ether ile araba satın alma işlemini Smart Contract aracılığı ile yaptığınızı varsayalım. Arabayı satın alırken Akıllı Kontratta bu arabayı kullanabilecek kişilerin isimleri açık bir şekilde belirtilir. Aldığınız araç, yapay zekaya sahip bir araç olacağı varsayımı ile bu işlem gerçekleştirildikten sonra Smart Contract aracılığı ile ismi belirtilen kişiler dışında aracı başka kimse çalıştıramaz ve yerinden kıpırdatamaz. Bu sayede araç alma satma işleminde herhangi başka bir aracı kurumun tesciline gerek kalmadan tescil işlemi de bir nevi gerçekleşmiş olur. En basit anlatımıyla Smart Contract (Akıllı Kontrat) sayesinde araç alma işlemlerinde noterlere olan ihtiyaç ortadan kaldırılmış olmaktadır.
