BilimGenelMakaleler

Enerji Nedir?

Google News Abone Ol

İnsanoğlunun hayatını devam ettirebilmesi için hiç tartışmasız enerjiye gereksinim duyar. Ve hayatımızın neredeyse her alanında kullanırız. Bu yazımızda enerjiden bahsedeceğiz.

Enerji

Enerji her yanımızdadır ve Evren enerjiden oluşur. Var olan her şeyin bir tür enerjisi vardır. Ama soyut bir kavram olduğu için tanımlaması zordur. Enerji nedir sorusunu kısaca iş yapabilme, ısıtabilme ya da aydınlatabilme yeteneği veya kapasitesi olarak yanıtlayabiliriz. Enerji tek başına bir varlık değildir, bir cismin ya da sistemin özelliğidir.

Fosil Yakıtlar

Petrol

Deniz kökenlidir, 570 milyon yılda oluşmuştur. Ham petrol desülfirozosyon denilen kükürt uzaklaştırma işlemine tabi tutulur daha sonrasında rafinasyon işleminden sonra çeşitli ürünler kullanılır. Rafinasyon gerçekte bir destilasyon(damıtma) işlemidir.

Kükürt uzaklaştırma işleminde herhangi bir kimyasal kullanılmaz. Rafinasyon işleminde 15-20 m yüksekliğinde destilasyon kulelerinde gerçekleştirilir. Destilasyon kuleleri içerisinde çok sayıda bölme bulunan ve gaz maddelerinin bölmeler arasında kolay geçiş yapabileceği şekilde tasarlanmıştır.

Bu kuleler paslanmaz çekikten imal edilmiştir. Ham petrol destilasyon kulesinin en alt kısmına konulmuştur. Alttan ısıtıldıkça kaynama noktası düşük olan karbon sayılı hidrokarbonlar üst bölmeye geçerler kaynama noktasına göre her bölmede bir ürün açığa çıkar. Kulenin en üst noktasında c1-c4 arasındaki hidrokarbonlar toplanır. Bu hidrokarbonlar oda sıcaklığında gazdır.

Genellikle bu gazlar doğal gaz olarak kullanılmaktadır. c5-c8 arasındakiler uçak benzini olarak kullanılırlar, c5-c12 arasındakiler benzin olarak c10-c16 arasındakiler mazot olarak , c15-c22 arası gaz yağı, c30-c200 arası asfalt olarak kullanılır.

Bu ürünler arasında en pahalı olanlar uçak yakıtı , benzin ve motorindir. Bu nedenle bunlar kraking adı verilen bir işleme tabi tutulurlar. Kraking işleminin amacı benzin ve motorinin verimini arttırmaktır.

Petrolün Avantajları

  • Petro kimyada kullanımı çok yaygındır.
  • Faydalı ürünlere dönüştürülebilir.
  • Sıvı olması taşınabilirliğine kolaylık sağlar ve kükürt uzaklaştırma işlemi kolaydır.

Petrolün Dezavantajları

  • Dünya üzerinde homojen olarak yayılmıştır.
  • Tanker kazaları.

Kömür

Kara kökenlidir. Daha gençtir. 250 milyon yaşındadır. Petrolün kökeninde bitkisel hayvansal tüm canlılar ve mikroorganizmalar bulunurken kömür tamamen bitkisel kökenlidir. Lignin, konifenil alkol ve sinopil alkol adı verilen 2 bileşiğin gelişigüzel biraraya gelmesiyle oluşmuştur .

Çeşitli tepkimeler sonucunda başlangıçta yapıda küçük organik moleküller şeklinde oksijenli kısımlar ayrılır ve zamanla diğer heteroatomlar yapıdan uzaklaşır. Ve aromatik halkalardan oluşmuş yapı olan grafit meydana gelir.

Kömürün Avantajları

  • Dünyanın her yerine dağılmıştır.

Kömürün Dezavantajları

  • Katı olduğu için kum, kayaç içerir. Bundan dolayı petrole oranla daha fazla miktarda kül ve cüruf ortaya çıkarır.
  • Kolay saflaştırılamaz petrol ürünlerine oranla kükürt uzaklaştırılması daha zordur. Bu nedenle atmosferi daha çok kirletir.
  • Sıvı olmadığı için boru hatları ile taşınamaz.
  • Özellikle linyit kömürleri depolanırken aniden alev alabilir.

Doğalgaz

Genelde petrol havzalarında veya petrol havzası yakınında bulunan petrol oluşum sırasında meydana gelmiş bir gaz ürünüdür.%60-%80 oranında metan gazı da içerir.

Doğalgaz Avantajları

  • Gaz olduğu için kolay taşınabilir.
  • En temiz fosil yakıttır.

Doğalgaz Dezavantajları

  • Dünya yüzeyine homojen dağılmamıştır.
  • Depolanamaz.
  • Patlama tehlikesi vardır. Metan oksijenle karıştığında grizu adı verilen bir karışım meydana getirir, bu nedenle metan gazı hava ile temas ettirilemez.

Nükleer Enerji

Nötron uranyuma çarptığında fisyon tepkimesi meydana gelir. Baryum ve kriptom ile beraber 3 tane nötron açığa çıkar. Bu nötronlar tekrar uranyuma çarparak bu reaksiyonun peş peşe gerçekleşmesine sebep olur. Bu zincirleme tepkime çok kısa sürede meydana gelir. bu kısa süre içinde kütle kaybı enerjiye dönüştüğünde büyük bir enerji açığa çıkar.

Yenilebilir Enerji Kaynakları

Güneş Enerjisi

Vakumlu bir sistem içerisine yerleştirilmiş olan ve yüzeyi mümkün olduğunca siyah cisim haline getirilmiş olan boru sistemleri içinde suyu veya bir akışkanı ısıtarak enerji elde etme işlevidir. Bu işlem daha çok su ısıtılması ve konut ısıtılmasında kullanılır.

P ve N tipi yarı iletkenlerden meydana gelmiş yüzeyine güneş ışığı vurdukça belli bir verimle elektrik akımı oluşturan votloik hücrelerdir. Güneşten elde edilen enerji yenilenebilir enerji türüdür.

Rüzgar Enerjisi

Rüzgar enerjisi rüzgar tribünleri adı verilen dinamolardan elde edilen elektrik enerjisidir.

Dalga Enerjisi

Dünya yüzeyinin farklı ısınmasından dolayı rüzgarların deniz yüzeyinde esmesiyle meydana gelen deniz dalgalarındaki güçten faydalanarak elde edilen enerji kaynaklarıdır.

Gelgit Enerjisi

Gelgit enerjisi denizlerdeki gelgit olayından faydalanılarak kullanılan bir enerji kaynağıdır.

Jeotermal Enerji

Toprak altından çıkan sıcak su kaynakları kullanılmasıyla elde edilen enerji türüdür. Ancak bu uygulamada yer altından gelen suyun akış rejimindeki değişiklikler sorun yaşatabilir.

Hidroelektrik Santraller

Hidroelektrik santraller atmosferdeki su döngüsünü elektrik üretiminde kullanılmasına olanak veren yapılardır.

Saniye Alçın

Saniye ALÇIN.Fen Bilimleri Öğretmenliği 3.sınıf öğrencisiyim.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir