Bebek mamaları; günümüzde oldukça sık kullanılmaktadır. Bebek mamaları yaş gruplarına göre ayrılır; 0-6 ay arası kullanılan mamalar bulunmaktadır. Bunlar: bebek sütü, bebek maması, bebek formülü, biberon maması ya da formül süt gibi adlar altında pazarlanmaktadır. İkinci grupta 6. aydan sonrası için üretilen: devam sütü, devam formülü ve devam mamasıdır. Bir diğer grup ise; kaşık mamaları, bebek yemekleri ve kavanoz mamalarıdır.
Bebekte beslenme yetersizliği/alerjik durum görüldüğünde mama kullanımı zorunlu olabilmektedir. Örneğin; galaktozemi tanılı bebekler anne sütü veya normal süt tüketemezler. Bu nedenle laktoz free formulalar kullanmaları zorunlu olmaktadır. Fakat, bazı anneler anne sütü tüketebilen normal bebekleri için de formula, toz mamalar kullanabilmektedir. İşte bu noktada bazı uyarıları yapmak biz diyetisyenlere düşüyor… Formulalar, anne sütü ile karşılaştırıldıklarında; enfeksiyon riskinde artma ve ilerleyen dönemde daha yüksek obezite görülme riski taşımaktadır. Zorunlu olmadıkça formula mama tüketmemeniz en iyisidir, bakalım formula mamaların içeriklerinde neler bulunuyor:
Bebek Mamalarının İçerikleri
Öncelikle, yapılan bir araştırmada formül sütlerin içerikleri genel olarak incelenmiş: palm yağı, glikoz şurubu, laktoz, koruyucu maddeler, kıvam arttırıcılar gibi bebek için oldukça riskli birçok içeriğe rastlanmış. Bir de, 1 yaşına doğru verilen bebek mamalarının içerikleri genel olarak incelendiğinde, yine benzer şekilde: laktoz, palm yağı, kıvam arttırıcı, koruyucu maddelere rastlanmış.
Mama İçeriğine Bağlı Yaşanan Sağlık Sorunları
Bebek mamalarının hatalı içerikleri sağlık sorunlarına sebep olabilmektedir. Mikotoksinler, başta kanser olmak üzere çeşitli organ hasarlarına yol açan zehirlerdir ve besinlerde kesinlikle bulunmamaları gerekir. Türkiye’deki mamalar incelenmiş; ve ne yazık ki çoğunda mikotoksine rastlanmış.
Alman yapımı bir bebek maması, 15 bebekte vitamin eksikliğine yol açarak ölümlerine sebep olmuştur. Bu olayda firma yetkilileri ısı nedeniyle vitamin kayıpları olabileceğini kestiremediklerini açıklamışlardır..
Bir toz bebek maması içindeki mikrop (Enterobacter Sakazakii) nedeniyle 2 aylık bir bebekte menenjit geliştirmiş ve bebek kaybedilmiştir… Toz bebek mamalarındaki buğday ve pirinç nişastası, bakteri için besiyeri oluşturmakta ve mevcut üretim teknikleri steril toz mama üretmeye maalesef uygun olmadığı için, mamada hastalık yapan bakteriler yer alabilmektedir. Bu nedenle, Dünya Sağlık Örgütü toz mamaların 70˚C sıcaklıktaki su ile hazırlanmasını önermektedir. Böylece toz bebek mamalarındaki bakteri etkisiz hale gelmektedir.
Çin’de çok sayıda bebek mamasının (formül süt) melaminle kirlendiği ortaya çıktı ve binlerce ton mama toplatıldı. Çiğ süte eklendiğinde sütün proteinini arttırdığı için tercih edilmektedir. Bu mamayı kullanan bebeklerde böbrek taşı, kronik böbrek yetmezliği ve böbrek hasarı görülmüştür.
Manganez, esansiyel bir mineraldir. Soya ve pirinç manganezden zengindir. Bebekler, fazla miktarda manganez tükettiklerinde bunu vücutlarından atmaları zaman alır ve beyinde birikim gelişebilir. Bebek mamalarındaki manganez düzeyi, anne sütündekinden oldukça fazladır. Bu düzey soya mamasında 80 kat, inek sütü kaynaklı mamalarda ise 30 kat daha fazla olabilmektedir! Fazla manganez alımı ileriki dönemde çocukta hiperaktiviteye, öğrenme güçlüğüne neden olabilmektedir.
Cam kavanozda satılan mamalarda bisfenol-A’ya (BPA) rastlanmış. Bebek mamalarının kapaklarındaki BPA, mamaya geçebilmektedir. BPA, vücutta hormon gibi etki göstererek çeşitli gelişimsel sorunlara neden olmaktadır.
Mama içeriğinde bulunan bir diğer madde perklorattır (perchlorate). Tiroid işlevlerini değiştirebilen perchlorate, aplastik anemiye(kemik iliği hastalığı) neden olabilmektedir.
Kadmiyum, özellikle tahıllarda bulunan toksik bir metaldir. Özellikle tahıllı mamalarda daha yüksek olmakla beraber bütün mamalarda kadmiyum bulunmuştur.
Benzen; aplastik anemi başta olmak üzere çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilmektedir. Bebekler için hazırlanan kavanozdaki hazır havuç sularının neredeyse tümünde benzen saptanmış, içeceklerin demir ve bakır içeriğinin benzen oranını yükselttiği belirlenmiştir.
Cam kavonozdaki özellikle sebze ve et içeren mamalarda furan bulunmuştur. Furanın kansere yol açtığı bilinmektedir.
Anne Sütü Gibisi Yok!
Yukarıda da okuduğumuz gibi maalesef bebek mamalarına raf ömrünü uzatmak ve fazla üretim yapmak için fazlaca katkı maddeleri konulmaktadır. Bu katkı maddeleri yetişkin bir insanda bile yan etkilere neden olabilecek kadar güçlüyken; daha yeni doğmuş zayıf bir bünyeyi nasıl etkiler bir düşünelim… ‘Anne sütünden esinlenerek yapılmıştır’ denilen mamalar, kesinlikle anne sütünün yanına bile yaklaşamaz. Bu nedenle bilinçli olmalıyız ve bebeğe ilk 6 ay SADECE ANNE SÜTÜ, 6 aydan sonra EK GIDA+ANNE SÜTÜ vermeliyiz. Mamayı özendiren reklamlara kanmamalıyız ve eşi benzeri yapılamayan anne sütünün önemini kavramalıyız!
Kaynakça
- Bebek Mamalarındaki Katkı Maddeleri/Gülbin GÖKÇAY , Tijen EREN , Esra DEVECİOĞLU/Derleme Makale.2012
