Diyabet, halk arasında şeker hastalığı, kişinin hayatını önemli ölçüde etkileyen bir hastalıktır.
Egzersiz ise fiziksel aktivitenin bir alt kategorisidir. Fiziksel uygunluğu geliştirmek veya sürdürmek için yapılan planlı ve tekrarlı bedensel harekettir.
Diyabetli Kişilerde Egzersizin Faydaları
Fiziksel aktivite, diyabeti olan kişilerin hayatının bir parçası haline gelmelidir. Egzersiz, diyabetli kişilerin insülin duyarlılığının atmasına yardımcı olur. İnsülin duyarlılığının artması, hücrelerimizin insülini daha çok kullanıp tanıyacağı anlamına gelmektedir. Böylece kan şekerimiz daha kontrollü hale gelecektir. Ayrıca egzersiz, kalıp ve damar hastalıkları riskinin azalmasına, vücut ağırlığı kontrolüne de yardımcı olmaktadır. Bu sayede sağlığımızı korumamızı sağlar.
Tip 1 diyabeti olan kişilerde egzersize verilen kan şekeri yanıtı, diyabetin genel kontrolüne, egzersiz öncesi kan şekeri düzeyine, egzersiz zamanı, süresi ve yoğunluğuna, egzersiz öncesi tüketilen besine bağlı olarak değişmektedir. Ayrıca egzersiz sırası ve sonrasındaki kan insülin düzeyi de bir etkendir. Doğru beslenilmezse egzersize bağlı olarak kan şekeri düşebilir.
Tip 2 diyabeti olan kişilerde ise, kan şekeri kontrolünü egzersiz ile sağlayabiliriz. Hatta egzersiz sayesinde insülin direncinin azalması ve insülin duyarlılığının artması sonucu kan şekerini büyük ölçüde normale döndürebiliriz.
Egzersizle İlgili Oluşabilecek Sorunlar
Hipoglisemi, diğer adıyla kan şekeri düşüşü, egzersizde karşılaşılabilecek potansiyel bir sorundur. Hipoglisemi, egzersiz sırasında veya sonrasında ortaya çıkabilir. Hipoglisemi çoğunlukla, 40-60 dakikadan fazla süren orta ve ağır aktiviteler sırasında oluşur. Ayrıca, egzersiz yapmadan önceki oluşan hipoglisemi, egzersizin yapıldığı günde hipoglisemi oluşma riskini arttırabilmektedir.
Hiperglisemi, diğer adıyla kan şekeri yükselmesi, yüksek yoğunluklu egzersizden kaynaklanabilir. Kan basıncı, diyabetli olmayan bireylere kıyasla dah fazla artabilir. Kan basıncı 180-200 mmHg üzerine çıkmış ise egzersize başlanmamalıdır.
Nasıl Beslenelim?
Öncelikle egzersiz öncesi, sonrası ve sırasında kan şekeri değerlerini sıkça takip edilmelidir. Bu sayede kişiler için hangi fiziksel aktivitenin uygun olduğu belirlenebilir.
30 dakikadan kısa süren egzersizler için, eğer kişinin kan şekeri düşük değilse, ilave karbonhidrat alınması ve insülin dozunda bir değişiklik yapılması gerekli değildir. Egzersiz öncesi kan şekeri değeri 100 mg/dL ise ek karbonhidrat alınmalıdır. İnsülin kullanmayan tip 2 diyabetli kişilerde genellikle ek karbonhidrat alımı gerekli değildir.
Orta yoğunlukta 30-60 dakikalık bir aktivite için, 15 gram karbonhidrat eklenmesi önerilmektedir. Örneğin; egzersiz öncesi öğününüze bir dilim ekmek ekleyebilirsiniz. Bir dilim ekmek 15 gram karbonhidrat içermektedir.
Uzun süreli egzersizlerde ise, egzersize başladıktan 40-60 dakika sonra karbonhidrat alınması kan şekerinin düşmesini önlemekte yardımcı olabilir. Egzersizden hemen sonra karbonhidrat alınması da, egzersiz sonrası kan şekeri düşmesini önlemekte önemlidir. Ayrıca insülin ayarlaması da önemlidir.
