Mühendislik nano materyallerinin artan üretim ve kullanımı bazı çevresel problemleri arttırır. ETH Zurich’den Martin Scheringer öncülüğündeki bilim insanlarının nanoparçacıkların çevreye teması hakkında yürüttüğü çalışma, niceliksel risk değerlendirmesinin mümkün olduğunu, fakat hala bu konu geniş bir bilgi boşluğunun olduğunu gösterdi.
Nanoparçacıklar ve Etkileri
Her yıl, yüz binlerce ton insan yapımı nanoparçacık üretiliyor. Bütün bu nanoparçacıklar bir şekilde denizlere veya toprağa karışacak. Fakat, bu parçacıklara toprakta ya da suda ne olacağı ve bunun ne gibi zararlar doğuracağı henüz tam olarak bilinemiyor. Bu sorun çok farklı tipte insan yapımı nanoparçacığın olması ve her parçacığın değişik çevre koşullarında, bileşimine, boyut dağılımına ve yüzey işlemine bağlı olarak farklı davranmasından kaynaklanıyor.
Mart 2017’de Proceedings of the National Academy of Sciences‘da yayımlanan çalışma kapsamında bilim insanları, nano parçacıkların davranışları ile ilgili evrensel bir çıkarım yapmak için 270 bilimsel araştırmayı ve yaklaşık 1000 laboratuvar deneyini incelediler.
Fakat, toplanan veriler incelendiğinde durumun tahmin edilenden daha karmaşık olduğunu görüldü. Çünkü mevcut verilerle parçacıkların davranışları konusunda net bir tablo oluşturmak mümkün değildi.
Nanoparçacıklar oldukça dinamik ve reaktifler ve kendilerini diğer nanoparçacıklarla ya da elementler gibi çevrede buldukları her şeye bağlayabiliyorlar.
Parçacıkların nasıl ve hangi hızda reaksiyon verecekleri, suyun ya da toprağın asitliğine, var olan minerallere, tuzlara ve organik maddelere göre değişiyor. İnsan yapımı nanoparçacıkların yüzey kaplamasına da sahip olması, her şeyi daha da karmaşık hale getiriyor.
Verileri değerlendiren araştırmacılar, bu alanda ilk defa ağ analizi yöntemini uyguladılar. Bu yolla hangi nanoparçacığa hangi çevresel koşulda çalışıldığının analizini yaptılar. Nanoparçacıklar ile ilgili verilerin tutarsız, yetersiz ve kötü yapılı oldukları sonucuna vardılar.
Eğer daha iyi yapılandırılmış çeşitlilikte verilere ulaşılırsa evrensel bir modelin keşfedilmesi mümkün olabilir. Her yıl yüz binlerce ton nanoparçacık üretilmesine rağmen, bu parçacıkların çevre ile etkileşimlerinin net bir şekilde belirlenmesini ve çevreye olan etkilerinin daha tam bilinmemesi gelecek adına büyük bir problem. Konudaki çalışmalar devam ediyor.
Nanotenkoloji konusu hakkında bilgi edinmek için Nanoteknoloji Nedir? başlıklı yazıya göz atabilirsiniz.
