Obezite Nedir?
Her yaş grubundaki bireyler için obezite, 21. yüzyıldaki en ciddi halk sağlığı sorunlarından biridir. Dünyada her yıl yaklaşık 3 milyon insan, fazla kilolu olma durumu ve obezite nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Son 30 yılda çocuk ve ergenlerde obezite oranları dünya genelinde artış göstermektedir. Obezite çocuklarda ve ergenlerde, aşırı kilolu durum genellikle fiziksel aktivite azlığından, aşırı enerji alımıyla sonuçlanan sağlıksız beslenme şekillerinden kaynaklanır. Çocukluk çağı obezitesi, erken yaşlarda ya da çocukların erişkinlik dönemlerinde birçok kronik hastalıkla karşılaşmalarına sebep olmaktadır. Ayrıca psikolojik olarak da çocukları büyük oranda etkilemektedir. Bunların en başında, kalp hastalıkları, hiperlipidemi, hiperinsülinemi ve hipertansiyon gelmektedir. Ülkemizde ise; Türkiye Çocukluk Çağı Obezite Araştırma Girişimi Çalışması verilerine göre 7-8 yaş grubu çocukların %25’i fazla kilolu veya obezdir. DSÖ Avrupa Çocukluk Çağı Şişmanlık Araştırması verileri ise MEB’e bağlı ilköğretim okullarının 2. sınıf öğrencilerinin n %1,5’i normalin altında zayıf, %14,6’sı fazla kilolu ve %9,9’u obez olduğunu ortaya koymuştur.
Obezitenin Önlenmesi
Öncelikle fastfood beslenme şeklinin halk sağlığı açısından olumsuz birçok sonucu bulunmaktadır. Bunun öncelikli sebebi bu yiyeceklerin içeriğinde doymuş yağ asidinin yüksek olması, vitamin, mineral ve diyet lif oranının düşük olmasıdır. Fastfood yiyeceklerdeki kanserojen bileşenlerin de bir hayli yüksek olduğu diğer olumsuz özelliklerini oluşturmaktadır. Bu işletmelerin hedef kitlesi özellikle çocuklar olup buna yönelik pazarlama stratejileri geliştirmişlerdir. Çocukları bu yemek kültürüyle olabildiğince geç tanıştırmak obezitenin önlenmesinde oldukça etkili olacaktır. Çocukların beslenme alışkanlıklarının çoğu yaşadığı ev ve ebeveynleri ışığında şekillenir. Bildiğimiz gibi çocuklar günlerinin çoğunu okulda geçirmektedirler. Bu sebeple yemekhane, kantin ya da beslenme çantasındaki öğünler dengeli düzenlenmelidir. Türkiye Cumhuriyeti Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yayınlanan ve 2016-2017 eğitim yılında uygulamaya giren kantin yönetmeliğine göre de okul kantinleri, çay ocakları ve büfelerinde satışı yapılacak gıda ve içeceklerin kriterleri belirlenmiştir.
Ailenin Beslenme ve Yaşam Biçimi
Ailenin beslenme ve yaşam biçimi çocuğu önemli derecede etkiler. Günümüzde ebeveynler çocukları ile yeterince oyun oynamamakta ve fiziksel aktivite yapmamaktadırlar. Bunun yerine evde televizyon, bilgisayar ve tabletlerle yönelmektedirler. Almanya’da yapılan bir çalışmada; çocukların günde bir saatten fazla televizyon seyretmesi ağırlık artışını hızlandırdığı gösterilmiştir. Televizyon izlerken hareketsiz kalmanın yanında televizyonda yüksek kalorili ürünleri tanıtan reklamlara maruz kalınması ve bu gıdaların tüketilmesi çocuklarda obezite riskini arttırmaktadır. Ayrıca aile içindeki stres varlığı da çocuğun beslenme biçimini etkilemektedir. Çocuklarda obezitenin nedeni annenin gebelik dönemine kadar dayanmaktadır. Annenin gebelikte sigara içmesinin çocukta obezite gelişme riskini arttırdığı yönünde çalışmalarda mevcuttur. Bebeklerde 6 ay anne sütünden sonra ek beslenmeye uygun besinlerle yavaş yavaş geçilmesi obeziteyi önlemektedir. Özetle çocukluk çağı obezitesi çağımızın en önemli sağlık sorunlarından biridir. Toplumumuz bu konuda bilinçlendirilmeli ve okullarda çocuklara eğitim verilmelidir. Unutmayalım ki obezitenin önlenmesi tedavisinden çok daha kolaydır.
Kaynakça
- Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, cilt 6, sayı-1, sayfalar 17-31
- Sivas İnterdisipliner Turizm Araştırmaları Dergisi, yıl 2019, sayı 4, sayfalar 7-14
- İzmir Democracy University Health Sciences Journal, yıl 2018,cilt 1, sayı 3, sayfalar 49-62
- Pediatric Practice and Research, yıl 2019, cilt 7, sayfalar 584-587
