Temel insan haklarına ve neler olduğuna az çok hepimiz aşinayızdır. Peki insan haklarımız arasında yer alan cinsel haklarımız ve neler oldukları hakkında neler biliyoruz?
Birey ve toplumsal yapılar arasındaki iletişimle oluşan cinsellik, her insanın kişiliğinin ayrılmaz bir parçasıdır. Cinselliğin tam ve sağlıklı gelişimi bireyler, kişiler arası ilişkiler ve toplum için gereklidir. Şimdi cinsel haklarımıza gelmemiz gerekirse temel insan haklarımız arasında yer almakla birlikte 10 – 15 Temmuz 2005 tarihlerinde Dünya Cinsel Sağlık Örgütünün Montreal – Kanada’da yaptığı 17. Dünya Seksoloji Kongresi’nde sunulmuş ve kabul edilmiştir. Genel olarak on bir maddeden oluşmaktadır:
Cinsel Haklarımız
Cinsel Haklarımız- Cinsel özgürlük hakkı ; bireylerin kendi cinsel potansiyellerine ulaşabilmeyi ve bunu ifade edebilmelerini içerir. Bu madde cinsel baskının her türünü; cinsel zorbalığı, cinsel şiddet ve istismarı, ihmali , taciz ve tecavüzü saf dışı bırakır.
- Cinsel otonomi, cinsel bütünlük ve vücudun güvenliği hakkı ; bu hak bireylerin kendi cinsel yaşamları hakkında kendi sosyal, duygusal, politik, dini, görüşleri ışığında karar verebilmelerini gerektirir. Aynı zamanda işkence, yaralama vb. her türlü şiddetten arınmış bir şekilde kendi bedenlerimizi kontrol edebilmemize ve zevk alabilmemize vurgu yapar.
- Cinsel mahremiyet hakkı ; bireylerin, başkalarının cinsel haklarını ihlal etmeden yakınlaşmak için karar verme, davranış sergileyebilme haklarını ifade eder. Bireylerin cinselliklerinin onlar istemediği müddetçe afişe edilmemesini sağlar.
- Cinsel eşitlik hakkı ; cinsiyet, toplumsal cinsiyet, ırk, din ,dil , etnik grup, mezhep, yaş, eğitim vb. hiçbir ayrım gözetilmeksizin eşit muamele görme, herhangi bir ayrıma maruz kalmama hakkıdır.
- Cinsel zevk hakkı ; girilen cinsel aktivitelerden zevk alabilme, keyif duyma özgürlüğü
- Duygusal cinsel ifade hakkı ; cinsel zevk cinsel eylemlerden ve erotik zevkten daha fazlasıdır. Bu madde kişilerin cinselliklerini iletişim, dokunma, aşk vb. yollarla ifade edebilmelerini içermektedir.
- Özgürce cinsellik içeren ilişki kurma hakkı ; kişilerin cinsellik içeren ilişkilere girmede özgür olduklarını ve evlenme\ evlenmeme \ boşanma vs. durumlarının kişinin kendi seçimine bağlı olduğunu vurgular.
- Özgür ve sağduyulu üreme seçimi yapma hakkı ; çocuk sahibi olup olamayacağına, kaç çocuk yapacağına, ne zaman yapacağına kişilerin karar verme özgürlüklerine ve doğum planlama ve doğurganlık hizmet ve tedavilerine ulaşabilme hakkını içerir.
- Bilimsel araştırmaya dayalı cinsel bilgi edinme hakkı ; bu madde bilimsel olarak etik yollarla toplanmış cinsel bilginin bütün sosyal seviyelerdeki kişilere eşit olarak yayılması, erişilebilmesi anlamına gelmektedir.
- Kapsamlı cinsellik eğitimi hakkı ; doğumdan başlayarak ölüme kadar giden bir süreçte cinselliğin her yönüyle ve bütün parçalarıyla eğitime dahil edilmesi
- Cinsel sağlık bakımı hakkı ; cinsel sağlık hizmetlerinin, bütün cinsel kaygı, sorun ve bozuklukların önlenmesi ve erken tanı ve tedavisi için herkese sağlanmasıdır.
Kaynaklar:
- Aşcı, Ö. (2017). Etik Yönleriyle Üreme Hakları ve Cinsel Haklar. Türkiye Klinikleri J Obstet Womens Health Dis Nurs-Special Topics, 3(3), 151-62.
- http://kaosgl.org/sayfa.php?id=13666
- http://www.antalyacinselterapi.com/cinsel-cinsel-haklar-bildirgesi-36-1#.XX5W2ygzZPY
- http://www.psikiyatri.org.tr/halka-yonelik/39/cinsel-haklar-bildirgesi
