BilimGenelMakaleler

Hayvanlar Aynadaki Kendilerini Tanır Mı?

Google News Abone Ol

Bir hayvanın ayna karşısına geçtiğinde vermiş olduğu tepkilere hiç rastladınız mı? Böyle bir soruyla karşılaşınca aklınıza muhtemelen hayvanın karşısındakini başka bir canlı sanıp sert bir tepki vereceği veya önemsemeyeceği gelecektir. Peki, gerçekten hayvanlar ayna karşısına geçtiklerinde kendilerini tanıyabilirler mi?

Olayın Başlangıcı

1970 yılında psikolog Gordon Gallup Jr. tarafından geliştirilen ayna testi bir hayvanın aynada kendini tanıma yeteneğine sahip olup olmadığına karar vermeye yarayan bir deneydir.

Science dergisinde yayımlanan çalışmada, Gallup, şempanzelerin ayna karşısında kendilerini tanıyıp tanımayacağını belirlemek için 4 şempanzeyi 10 gün boyunca, günde 8 saat ayna karşısında oldukları ayrı ayrı kafeslere yerleştirmiştir.

Şempanzelerin ilk tepkileri başka bir şempanzeyi gördüklerindeki tepkilerine benzer şekilde olurken ilerleyen günlerde şempanzelerin davranışları değişmiştir. Gallup’un söylediklerine göre, şempanzeler aynaları ağızlarının içine bakmak, ayna karşısında değişik surat hareketleri yapmak ve gözlerinin yanlarındaki çapakları temizlemek için kullanmaya başlamışlardır.

Diğer bir deyişle şempanzeler kendilerini tanımaya ve keşfetmeye başlamışlardır. Ancak Gallup bu durumdan tam olarak emin olabilmek için şempanzelerin kaşlarının üzerine ve kulaklarının ucuna kırmızı boya ile işaretler çizmiştir. Çünkü Gallup “Eğer ayna karşısında suratımda bir işaret olduğunu görürsem, o işarete elimle dokunup incelemeye çalışacağım açıktır.” diye düşünüyordu.

Tekrar ayna karşısına geçirilen yüzleri işaretli şempanzeler, tam olarak da Gallup’un tahmin ettiği gibi davranıp yüzlerindeki işaretleri incelemeye başlamışlardır.

Bu ayna testi yapıldığı zamandan bugüne, insan harici canlı davranışlarının çalışmalarında özfarkındalık açısından, karşılaştırmalı psikolojide çok önemli bir yere sahip olmuştur.

Ancak birçok hayvan örneğin kedi ve köpekler beklenilenin aksine boya kullanılarak yapılan deneylerde tepkisiz kalmışlardır.

İşaret Testine Tepki Veren Bazı Hayvanlar

  • Şempanzeler
  • Orangutanlar
  • Asya Filleri
  • Saksağanlar
  • Şişe Burunlu Yunuslar
  • Katil Balinalar
  • Bazı balık türleri

Bitirirken, araştırmacılar, hayvanların ayna karşısında gördükleri işaretli yüze tepki vermelerinin kendilerini tanıyıp tanımadıklarının kesin bir göstergesi olduğu konusunda ortak bir fikire varabilmiş değillerdir, ancak bu deney hâlâ yapılmaya devam edilmekte ve ayna testini başarıyla geçen yeni canlılar keşfedilmektedir.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir