Biyolojik Saat Nedir?
Biyolojik saat (sirkadiyen ritim); genel olarak fizyolojik yapımızın 24 saatlik süreç boyunca işleyişini açıklayan bir kavramdır. Yani gün içerisinde saatlere göre değişen hormon dengemiz, enerji metabolizmamız, konsantrasyon durumumuz vb. durumlar biyolojik saat kavramı ile belirtilir. Biyolojik saat sadece insanlara has bir kavram değildir. Doğadaki bütün canlıların fizyolojik yapısı bu şekildedir. Örneğin hayvanların uyku ve uyanıklık saatleri gibi. Biyolojik saatin önemli olduğu noktalardan biri de beslenmedir.
Beslenme ve Biyolojik Saat
- Saat kaçta kahvaltı yapılmalı
- Günde kaç öğün yapılmalı
- Ara ve ana öğün saatleri nasıl olmalı
- Akşam saat kaça kadar yemek yenilebilir
- Egzersiz ve beslenme arasında kaç saat olmalı
- Hangi saatlerde sindirim yavaşlar ve yemek yenilmemeli gibi sorulara doğru cevap verebilmek için biyolojik saatimizi biraz tanımamız gerekiyor.
Saatlere göre genel bir sınıflandırma yapacak olursak;
Biyolojik Saat Dilimleri
- 06.00 – 07.00: Bu saat diliminde metabolizma hareketlenir, hormonlar aktiftir kahvaltı için en ideal saat aralığıdır. Fakat spor yapmak için uygun değildir.
- 07.00 – 09.00: Metabolizma dinç ve uyanıktır. Bu saatleri uyuyarak geçirmek doğru değildir.
- 09.00 – 12.00: Fiziksel aktivite için çok uygun bir saat aralığıdır. Kahvaltının üzerinden de bir süre geçtiği için idealdir.
- 12.00 – 15.00: Bu saat diliminde metabolizma dinlenme moduna geçer, enerji ve direnç düşüktür. Egzersiz için uygun bir zaman dilimi değildir.
- 15.00 – 18.00: Hormonal aktivite tekrardan aktif duruma geçer, nabız artar ve vüvut direnci eski haline döner. Spor için ideal bir zamanlama.
- 18:00 – 21.00: Akşam yemeği için ideal bir saattir. Sindirim sistemi bu saat diliminde daha aktiftir. Akşam yemeğinde sindirimi zor besinler yerine, yağsız et, tavuk, balık ile salata, yoğurt tercih etmek hem kalori açısından hem de metabolizmayı yormamak açısından daha iyi bir tercihtir.
- 21.00 – 23.00: Metabolizma yavaşlar, bu saatlerde yenilen yiyecekler bu nedenle tehlikelidir. Vücudu strese sokacak hormonların seviyesi azalır sakinlik ve uyku hali başlar. Sindirimin yavaş olması nedeniyle bu saatte tüketilen besinler yağ olarak depolanmaya müsaittir.
- 23.00 – 03.00: Vücut kendini uyumaya programlıyor. Verimlilik en alt düzeyde, tepkiler yavaşlıyor, görme zayıflıyor ve uyku hormonu olan melatonin sentezi artıyor.
Bu bilgilere baktığımızda gün içerisinde; yemek yediğimiz, egzersiz yaptığımız, uyuduğumuz, uyandığımız, dinlendiğimiz saatlerin ne kadar önemli olduğunu anlıyoruz. En basitinden, erken uyanmanın bile metabolizmayı hızlandırdığını, yediklerimizin sindirimini kolaylaştırdığını fark ediyoruz. Bu yüzden vücudumuzu tanımamız ve ona göre davranmamız gerekir. İdeal bir diyet listesi oluşturulurken bu hususlar göz önünde bulundurulur. Siz de tamamen sizin ihtiyaçlarınıza göre hazırlanmış bir diyet için diyetisyene başvurabilirsiniz.
Sağlıkla kalın.
Kaynakça:
- Diyetisyen Merve Kalelioğlu – Diytin biyolojik saate göre ayarlanmasının önemi
- Diyetisyen Hilal Konak – Biyolojik saatini dinle
- Diyetisyen Elvan Odabaşı – Vücut saati
- Diyetisyen Berrin Yiğit – Sirkadiyen ritim ve beslenme
