BilimGenelMakalelerSağlık

Aşı ve Çeşitleri Nelerdir?

Google News Abone Ol

Aşılar; zayıflatılmış hastalık virüsü, hastalık etken parçaları, çeşitli zehirli maddelerinden oluşur. Vücuda önceden belli maddeler (ölü mikrop, canlı mikrop, mikrop antijenleri gibi) vererek kişide belli hastalıklara karşı özel dayanıklılık durumu geliştirme işlemidir. Sağlıklı insanların sağlıklı bir şekilde yaşamaya devam etmelerine yardımcı olur. Aşı ile ilgili bazı terimler vardır ;

  • Enfeksiyon: Mikropların vücuda girip çoğalmaları anlamına gelir.
  • Antijen: Vücuda yabancı olup vücutta karşı reaksiyon uyandıran maddelerdir.
  • Antikor: Vücutta yabancı maddeye karşı çıkan savunma maddelerine denir.

Aşı Çeşitleri Nelerdir?

Zayıflatılmış/Atanüe (Canlı) Aşılar

Bu aşılar yapay veya doğal koşullarda zayıflatılmış (zayıf) patojenler temelinde üretilir. Canlı zayıflatılmış aşılar, zayıflatılmış mikroorganizmalardan elde edilir. Tüm bireylerde uygulanamaz. (Kemoterapi hastaları, HIV hastaları) Bağışıklık sistemini eğitme başarısı oldukça yüksektir. Kızamık, kabakulak, kızamıkçık aşısı (MMR), su çiçeği aşısı ve rotavirüs aşısı bu tür aşılara örnektir.

İnaktive (Aktif Olmayan) Aşılar

Virüslere karşı önleyici olan bu aşılar, virüsün etkisizleştirilmesi veya öldürülmesi ile hazırlanır. Atanüe aşılara kıyasla güvenliği daha yüksektir ve mutasyona uğramazlar. Daha zayıf bağışıklık cevabı oluştururlar. Bağışıklık geçici olabilir, fazla sayıda uygulama gerektirir. İnaktif polyo aşısı bu aşılara örnektir.

Alt Birim Aşılar

Mikrobun tamamını değil yalnızca bazı parçalarını içeren aşılardır. Yalnızca bağışıklık yanıtını oluşturacak kısmı (antijen) içerdiği için daha az yan etkilere neden olurlar. Güvenliği yüksek yan etki olasılığı düşüktür.

DNA Aşılar

Uygulama yöntemi çıplak DNA’nın şırınga ile, partikül bombardımanı metodu ile dokuya verilmesi şeklindedir. Yan etki, hastalık/enfeksiyona sebep olma olasılığı düşüktür. Üretim maliyeti alt birim aşılara nispeten daha düşüktür.

Toksoid Aşılar

Hastalığının sebebi mikroorganizmanın ürettiği bir toksin olması durumunda kullanılır.

Aşının Yan Etkileri Nelerdir?

İnsanlık tarihi boyunca hastalıklarla mücadele konusunda keşfedilebilmiş en etkili tedavi yöntemlerden biri olan aşı istisnai olarak yan etki gibi olumsuz sonuçlar da doğurabilmektedir. Bazı durumlarda vücut aşıya karşı negatif reaksiyonlar verebilmekte, istenmeyen sonuçların oluşmasına neden olabilmektedir. Bunun sebebi daha çok aşının yanlış bir tedavi yöntemi olmasından değil, kişinin alerjik rahatsızlıklarından, uygun olmayan aşı içeriği kullanılmasından veya bilinçsiz aşı uygulamalarından kaynaklanır. Yan etkileri halsizlik, ateş, baş ağrısı, iştahsızlık, kas ağrısı, mide bulantısı, baş dönmesi gibi belirtilerdir.

HPV aşısı hakkında detaylı bilgi edinmek isterseniz aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz.

HPV Aşısı Nedir?

Zeynep Türkhan

Biyoteknoloji bölümü 2.sınıf öğrencisiyim. Araştırma yapmayı,topluma faydası olan konuları öğrenmeyi ve uygulamayı seviyorum.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Göz Atın
Kapalı