BilimGenelMakalelerSağlık

Antioksidan Savaşçılar: Likopenler

Google News Abone Ol

Antioksidanlar

Antioksidanlar ağırlıklı olarak meyve ve sebzelerde bulunan fonksiyonel bileşiklerdir. Bu bileşikler serbest radikallerle savaşarak vücudun stres yükünü azaltır. Gün içinde gerek çevresel etkilerden gerek metabolik olaylardan vücudumuzda bir çok serbest radikal birikir. Biriken serbest radikaller zamanla kalp damar hastalıkları, sinirsel bozukluklar, metabolik bozukluklar ve psikolojik rahatsızlıklar yaratır. Vücudumuzun serbest radikalleri vücuttan silebilecek bir mekanizması vardır. Fakat vücutta her sistemin bir denge içinde çalıştığını unutmamak gerekir. Buna bağlı olarak serbest radikallerin çoğalması, bu dengeyi olumsuz etkiler ve zamanla vücut hastalıklara davetiye verir. Bu negatif dengeyi elimine etmenin en doğru yollarından biri, diyette antioksidan içerikli besinlere yer vermektir. Antioksidanların bir çok çeşidi vardır. Bugün sizlere karoten ailesinden olan likopen antioksidanından bahsedeceğim.

Likopenler

Likopenler domates, kırmızı havuç, karpuz, papaya gibi kırmızı meyve/ sebze türlerinde bulunan bir tür karotendir. Kırmızı olmayan besinlerden ise maydanoz ve kuşkonmaz bitkisinin likopen içerdiği bilinmektedir. Karotenler genel olarak A vitamini takviyeleri olarak bilinir, fakat likopenlerin öyle bir etkisi yoktur. Likopenler genellikle C vitamini ile yakından ilişkilidir. Likopen içeren besinleri incelediğinizde, aynı zamanda C vitamini kaynağı olmaları tesadüf değildir. C vitamininde antioksidan etkisi göz önüne alındığında, söz konusu besinlerin stres yükünü  azaltmada iyi alternatifler olduğu da bir gerçektir.

Likopen İçeren Besinlerin Örnek Tablosu

En fazla likopen içeren besinler (100 gr’ da)

  • Güneşte kurutulmuş domates: 45.9 mg
  • Domates püresi: 21,8 mg
  • Karpuz: 4.5 mg
  • Taze domatesler: 3.0 mg
  • Konserve domatesler: 2.7 mg
  • Pembe greyfurt: 1.1 mg
  • Pişmiş tatlı kırmızı biber: 0.5 mg

Özellikle salça, güneşte kurutulmuş domates gibi yoğun besinlerin likopen içeriği yüksektir. Bunun sebebi çiğ domatesin likopen içeriğini yoğun bir şekilde barındırmalarıdır. Likopenlerin karotenlerde olduğu gibi emilebilmeleri için yağa ihtiyaç vardır. Yağsız bir diyet yapıyorsanız veya yağlardan uzak duruyorsanız bu gibi antioksidanlardan faydalanma veriminiz oldukça düşer. Likopenler takviye olarak alınabilir. Fakat sadece likopen değil her türlü takviyeyi kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışmanız gerekmektedir.

Likopenlerin Sağlığa Etkileri

Geçmişten beri likopenlerin ultraviyole ışınlara karşı koruma, kalp damar hastalıklarını önlemede ve kansere karşı etkili olmasına dair bir çok araştırma yapılmıştır. Fakat bu araştırmalar yetersiz kaldığından dolayı Avrupa Gıda Konseyi likopenlerin sağlığa faydalarına ilişkin söylemleri reddetmiştir. Hatta bir dönem ABD Gıda ve İlaç Dairesi üreticilerin, likopen içeren besinlere ”kansere karşı koruyucu” ibaresi koymalarını yasaklamıştır. Bu yasak halende devam etmektedir.

Fakat 2017 yılında gerçekleştirilen bir araştırma Likopen faydalı mı? sorunsalının bir daha tartışılmasına sebebiyet vermiştir. Söz konusu araştırmada domates ürünleri ve likopen takviyelerinin kandaki yüksek lipit değerlerini düşürmede, stres yükünün  azaltılmasında ve çeşitli kanser türlerinin önlenmesinde etkili olduğu tespit edilmiştir. Fakat ülkelerin ilaç ve sağlık kurumları bu çalışmayı yetersiz bulmuştur.

Sonuç

Likopenlere dair yapılan araştırmalar yetersiz bulunmaktadır. Sağlığa olan etkileri halen tartışılmaktadır. Bu durum sizi likopenlerden uzak tutmamalıdır. Çünkü zararsız değildir. Yetişkin bir insanın günde en fazla alabileceği likopen miktarı 75 mg olarak kabul edilir. Güvenilir alım ise 8-12 mg arasıdır. Yukarı da verdiğim listeye bakarak sizde günlük likopen alımınızı ayarlayabilirsiniz. En azından tabloda ki besinlerin başka antioksidanlar içerdiğini unutmayın.

Emir Ezer

Beslenme ve Diyetetik mezunuyum. Günümün çoğunu öğrenmeye ve öğrendiklerim ile insanları sağlık yönünde pozitif bir yola çekmeye harcıyorum. Fitness ile de uğraşıyorum. Hobi olarakta instagram başta olmak üzere bir çok sosyal medya platformu üzerine danışmanlık hizmeti vermekteyim.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir