Alfa-gal Gizemi

Kene kaynaklı kırmızı et alerjisi, ilk önce az sayıda insanda sebebi anlaşılamayan esrarengiz şiddetli alerjik reaksiyonlar biçiminde görüldü. İlk vakalarda alerjenin ne olduğu bile anlaşılamadı. Kırmızı et alerjisiyle ilgili ilk çalışmalar ve keşifler vakaların ilk kez görülmeye başladığı Avustralya ve ABD’nin bilim insanları tarafından yapıldı.

1987 yılında, Avustralya’nın Sydney kentindeki bölge hastanesinde alerji bölüm başkanı olan Dr. Sheryl van Nunen şiddetli bir alerjik reaksiyonla gelen hastasına yapmış olduğu testleri ve tıbbi geçmişini inceleyerek alerjenin kırmızı et olduğunu gördü. Ancak duruma açıklama getirmeye çalışan van Nunen hastalarına sorduğu sorulardan hastaların çoğunda geçmişte kene ısırığı öyküsü olduğunu fark etti. İşte, kırmızı et alerjisiyle kene ısırıkları arasında bir ilişki olabileceği ilk olarak van Nunen tarafından öne sürüldü.

ABD’de 2004 yılında piyasaya sürülen kanser ilacı setuksimabına Alfa-gal sendromuyla ilişkili antikorları olan kişiler alerjik reaksiyonlar gösterdiler. Bu durumun setuksimab ile indüklenen vakaları en çok Lone Star keneleri popülasyonu olan bölgelerde yaygındı ve bu da Lone Star kene ısırıkları ile alfa-gal sendromuna karşı artan bir kırılganlık arasında olası bir bağlantı olduğunu gösterdi.

O sırada Virginia Üniversitesi’nde alerji konusunda araştırmalar yapan Dr. Thomas Platts-Mills ilaçtan ölen insanların aslında setuksimabın yapısında bulunan galaktoz-1,3-galaktoz yani alfa-gal molekülüne karşı önceden var olan hassasiyetten kaynaklanıyordu. Hassasiyetin göstergesi bu kişilerde alfa-gal molekülüne özel, immünoglobülin E (IgE) tipi antikorların yüksek düzeyde bulunmasıydı. Alfa-gal molekülü çoğu memelinin kas hücrelerinde  bulunsa da insanlarda görülmüyordu. Ancak Dr. Platts-Mills ve ekibinin kanser kiniğinde yaptığı araştırmalar sonucunda aslında alfa-gal reaksiyonunun kanserle hiçbir ilgisi olmayıp Tennessee kırsalındaki bir etmenle ilintili olduğunu anladı. Bu etmeninde Kayalık Dağlar benekli ateşini taşıyan vektörlerden birinin ise Amerikan kenesi olarak bilinen ve güneydoğu ABD’deki en yaygın türlerinden biri olan Ambyloma amricanum olduğu biliniyordu.

Kırmızı Etteki Alfa-gal Neden Alerji Yapmıyor?

Normalde kırmızı ette bulunan alfa-gal herhangi bir reaksiyon vermezken, kene ısırığına maruz kalmış kişilerde neden alerjik hale geldiğiydi. Bunun yanıtı iki durumda farklı tepkilerinin oluşmasında yatmaktadır. Normalde kırmızı etten ve diğer memeli ürünlerinde sindirim yoluyla ya da bağırsak mikrobiyomumuzdaki mikroorganizmalardan gelen alfa-gal moleküllerine karşı vücudumuzda IgG ve IgM tipi antikorlar bulunur. Bu antikorlar alfa-gal içeren patojenik mikroorganizmalardan korunmamıza yardımcı oluyor. Ancak kene ısırığı sonucunda alfa-gal molekülüne yönelik bağışıklık tepkimiz IgE antikorları üretme yönüne kayıyor.

Belirtiler

• Hava yollarının daralması
• Nefes almayı zorlaştıran boğazın şişmesi
• Kan basıncında ciddi bir düşüş (şok)
• Hızlı nabız
• Baş dönmesi, baş dönmesi veya bilinç kaybı
• Döküntü
• Kurdeşen

Keneden Nasıl Korunuruz?                                                                                                                            

• Örtmek. Ormanlık veya çimenli alanlarda, ayakkabı, çoraplarınız sıkışmış uzun pantolonlar, uzun kollu bir gömlek, şapka ve eldiven giyin. Alçak çalılıklardan ve uzun otların arasından geçmekten kaçının. Köpeğinizi tasmalı tutun.
• Böcek kovucular kullanın. Cildinize yüzde 20 veya daha yüksek DEET konsantrasyonlu böcek kovucu uygulayın. Ebeveynler ellerine, gözlerine ve ağızlarından kaçınarak çocuklarına kovucu uygulamalıdır. Kimyasal kovucuların toksik olabileceğini unutmayın, bu nedenle talimatları dikkatlice takip edin.
• Bahçenizi kene geçirmez hale getirmek için elinizden geleni yapın. Temiz fırça ve kenelerin yaşadığı yerler.
• Kendinizi, çocuklarınızı ve evcil hayvanlarınızı keneler için kontrol edin. Ormanlık veya çimenli alanlarda zaman geçirdikten sonra özellikle uyanık olun.
• İçeri girer girmez duş almak faydalıdır. Keneler genellikle kendilerini takmadan önce saatlerce cildinizde kalır. El bezi yıkamak ve kullanmak bağlanmamış keneleri kaldırabilir.

Kaynaklar:

• https://link.springer.com/article/10.1007/s11882-019-0835-9
• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/alpha-gal-syndrome/symptoms-causes/syc-20428608
• https://www.cdc.gov/ticks/alpha-gal/index.html